Imágenes de página
PDF
ePub

ejusdem ecclesie decanus 1, et frater Robertus, prior monasterii novi propre Sanctum Anianum, salutem.... Cum prefatus prior nomine monasterii sui peteret à nobis, executorio nomine testamenti nobilis viri Gaufridi, quondam domini de Talniaco, omnes aquas cum pertinenciis suis a molendino de Volay usque ad molendinum de Pilhay et piscationes, ratione donationis olim facte prefato monasterio suo a nobili viro Hugone, domino quondam de Talniaco, cujus idem Gaufridus heres extitit, et super ipsa indebite molestari.......... composuimus [ut] priores tribus diebus singulis septimanis et toto tempore quadragesime, in adventu episcopi, abbatis et aliorum piscationem in dictis aquis valeant exercere. .... Die martis synodi paschalis MCC LXXIII.

XIII.

1296, 22 avril. Bref du pape Boniface VIII 2 à Guy de Neuville évêque de Saintes, relatif à un emprunt de trois mille florins d'or. — Bibliothèque nat.; manusc., coll. Moreau, 1229, fo 67.

Venerabili fratri Guidoni, episcopo Xantonensi. 3

1. Ponce IV de Pons, évêque de Saintes, frère de Ponce de Pons, doyen du chapitre, était fils de Geoffroy IV, sire Pons, seigneur de Montignac, Limeuil, Pérignac, et d'Agathe de Lusignan.

2. Boniface VIII, Benoît Cajetan, fut élu pape, le 24 décembre 1294. La 2o année de son pontificat est donc 1296. Le roi de France régnant alors est Philippe IV dit le Bel (6 octobre 1285-29 novembre 1314).

3. Guy de Neuville, évêque du Puy, puis de Saintes, avait été (1290) chapelain du pape Nicolas IV. Le 24 avril 1296, Boniface VIII le transféra du Puy à Saintes, où il mourut le 7 avril 1312. (Gallia christiana, II, col. 720 et 1076; Histoire littéraire de la France, XXVII, 420). On remarquera que le bref est adressé à Guy, évêque de Saintes, bien que Guy ne fut évêque de Saintes que deux jours plus tard. Il y a certainement une erreur de millésime. L'évêque ne pouvait exposer en forme,« in presentia nostra constitules besoins d'une église dont il n'était pas encore le pasteur.

tus »,

Cum sicut in nostra proposuisti presentia constitutus tam pro tuis necessariis quam pro ecclesie Xanctonensis negotiis apud sedem apostolicam expediendis utiliter subire oporteat magna onera expensarum, nobis humiliter supplicasti ut usque ad summam trium millium florenorum auri mutuum contrahendi sub modis et formis infrascriptis, etc. (Ut in forma usque in finem). Datum Rome apud Sanctum Petrum, decimo kalendas maii, anno secundo.

XIV.

1296,24 avril.-Bulle du pape Boniface VIII à Guy de Neuville, évêque de Saintes, pour lui annoncer son transfert du siège du Puy à celui de Saintes, à raison des divisions qui ont éclaté dans le chapitre pour le choix du successeur d'Arnoux. Bibliot. nat., manusc. 1219; coll. Moreau, fo 85.

Venerabili fratri Guidoni, episcopo Xanctonensi.

Pastoralis officii debitum nos cura et sollicitudine quam. plurimum curiosa necessario interpellat, dum vicem illius gerimus qui sanguine suo redemptam ecclesiam suis vicariis eorumque successoribus commissit, derivatione consimili conservandi inter sollicitudines varias et diversas ingruentium negotiorum undique, quas incessanter successivis vicibus onerosa multitudo ministrat, quod ecclesia in quibus divini numinis in laudem illius cultus excolitur, quem colendo precipue non solum necessariis debitis, verum etiam favoribus et gratia prosequimur, ne forte ipsis negligentie et desidie delictis. inimicus humani generis suis versutiis, suis etiam fraudibus, illorum vota prepediat qui spirituali militi insistentes orationibus et doctrinis armis salutaribus muniuntur.

Sane dudum ecclesia Xanctonensi per obitum bone memorie Arnulphi, Xanctonensis episcopi, solatio destituta, dilectissimi filii capitulum ipsius ecclesie vacantis omnes qui voluerunt, debuerunt et potuerunt commode interesse pro substitutione

futuri pastoris, die ad hoc prefixa, prout moris est, convenientes in unum, Spiritus sancti gratia invocata, in hujusmodi electionis negotio per viam scrutinii procedentes, duos scrutatores, magistrum videlicet Yterium Johannis et Guillelmum de Dommo (?), canonicos ejusdem ecclesie, assumpserunt; qui (sic) suis et aliorum canonicorum ipsius ecclesie votis secreto et singillatim exquisitis, et eis publicatis illico in communi compertum extitit quod novem ex canonicis ecclesie predicte, qui omnes erant decem et septem numero, consenserunt in magistrum Hugonem Vigetii, ecclesie prefate canonicum, qui sue voci renuntians in prefato soutinir neminem voluit nominare, reliquis septem in diversos dividentibus vota sua. Prefatus vero Guillelmus vice sua et illorum qui in dictum Hugonem consenserunt, collatione facta numeri ad numerum, zeli ad zelum, meriti ad meritum, adhibitis etiam sollempnitatibus que in electionibus requiruntur, eumdem Hugonem elegit, per prefatos septem nulla electione secuta. Idemque Hugo, infra tempus ei jure statutum, hujusmodi electioni de se facte consensit. Porro negotio electionis hujusmodi per appellationem Ademari de Baynaco, ecclesie prefate canonici, qui se contra eumdem electum in ipsius electionem ex certis causis opposuit, ad sedem apostolicam legitime devoluto, prefatus electus in nostra presentia constitutus, serie facti proposita, coram nobis dictam electionem de se factam humiliter petiit confirmari. Tandem vero altrinsecus aliquandiu inter partes in presentia nostra dicusso negotio, pure ac simpliciter idem electus electioni de se facte omnique juri, si quod ex ea sibit fuerat acquisitum, in nostris manibus sponte cessit. Mos vero hujusmodi cessione admissa, et provisione ipsius hac vice per nos sedi apostolice reservata, de ipsius ecclesie ordinatione attente ac sollicite cogitantes, ad cujus regimen nos cura sollicitat, quos, ut premititur, debitum pastoralis officii interpellat, cupientes per nostre providentie studium ecclesie predicte talem preesse pastorem, qui cura possit

esse regiminis, cum et talem deceat prefici qui post divini dispositionem consilii, ut electus supra candelabrum quasi lucerna, sibi commisis doctrine viam veritatis ostendit, et eos ad salutem laudabilium operum vehiculo exemplari deducat, in te tunc Aniciensem episcopum, quem commandat scientia litterarum et laudabilis vite preconia in placiditate conversationis extollunt, et morum austeritas mira honestate decorat, in spiritualibus et temporalibus maturitas consilii sanioris, et discretionis conspicue circumspectum reddit acceptum, direximus nostre considerationis obtutus, teque de fratrum nostrorum consilio et apostolice plenitudine potestatis a vinculo absolventes, quo Aniciensi ecclesie tenebaris, te transferimus ad prefatam ecclesiam Xanctonensem, liberam licentiam tibi dantes ad ipsam ecclesiam transeundi, spe firma indubiaque tenentes quod dicta ecclesia Xanctonensis per tue circumspectionis industriam preservabitur a noxiis et adversis, et plebs et clerus tibi commissi, opitulante divina clementia, in spiritualibus et temporalibus grata suscipient incrementa. Eia ergo fidelis et prudens, cuin debita reverentia jugum Domini recipias, ad cujus suavitatem oneris evocaris; et sic tuarum virtutum talenta distribuas titulo quarum extolleris, ut, cum redditurus rationem, ipsa necdum conservata sed a Deo multiplicata presentes, ut constitutus in modicis supra multa constituaris, ut non solun merearis audire: « Remittuntur tibi peccata multa, et intra in gaudium Domini tui, cum percipientibus regnum centuplum accepturus ». Datum Rome apud Sanctum Petrum, octavo kalendas maii, anno secundo.

In eumdem modum :

Dilectis filiis capitulo Xanctonensi. Pastoralis officii, etc..... Quocirca universitati vestre per apostolica scripta mandamus quatenus eidem episcopo tanquam patri et pastori animarum vestrarum humiliter intendentes et exhibentes obedientiam et reverentiam debitam et devotam, ejus salutaria monita et mandata suscipiatis, devote et

efficaciter adimplere curetis. Alioquin sententiam quam idem episcopus Xanctonensis rite tulerit in rebelles ratam habebimus et faciemus, auctore Domino, usque ad satisfactionem condignam inviolabiliter observari....

In eumdem modum :

Dilectis filiis clero civitatis et dioecesis Xanctonensis... Ineumdem modum :

Dilectis filiis universis vassaliis ecclesie Xanctonensis....

XV.

1296, 15 mai. Bref du pape Boniface VIII au roi Philippe IV, pour lui recommander l'abbé de Saint-Germain-des-Prés, Jean de Comines,

qu'il vient

de nommer évêque du Puy, en remplacement de Guy de Neuville transféré à Saintes. Archives nationales; J. 701, 113.

Bonifatius, episcopus servus servorum Dei, carissimo in Christo filio Philippo regi Francorum illustri, salutem et apostolicam benedictionem. Gratie divine premium et humane preconium laudis acquiritur si personis ecclesiasticis pontificali presertim preditis dignitate debitus honor et favor impenditur oportunus; nosque ad id celsitudinem tuam libenter inducimus quo illam affectione paterna prosequuntur ac speramus eandem in operum executione bonorum promptam et facilem invenire. Vacante siquidem nuper Anitiensi ecclesia per translationem de venerabili fratre nostro G., Xanctonensi olim Anitiensi episcopo, factam ad ecclesiam Xanctonensem, nos, attendentes quod ubi non est gubernator corruit populus et ecclesia sine pastore gravibus subjacet de

1. L'abbé de Saint-Germain-des-Prés était Jean de Comines, qui fut nommé par Boniface VIII, décoré du pallium et recommandé au roi en avril, dit le Gallia, II, 720. On voit par notre pièce que la lettre de recommandation du pape au roi est du mois de mai.

« AnteriorContinuar »