Imágenes de página
PDF
ePub

Item, off yemant woonachtich waer inde proostye, in die tegenwoordicheyt des proosts oft anders misdede aen zynre heerlicheyt, yet gebruect ofte gewelt gedaen hadde, ende die proost hem bruecken aenteech, dye zoude hy voor hem ontbyeden ende beschuldigen, ende waer 't, dat hy myt hem nyt en overdroech, die zoude dan weder thuys gaen op zyn zelff's geleyde.

Item, off yemant vanden bueren eenige gast inde proostyen becommerde, ende dye gebuere den gast then eersten rechtdaghe nyet aen en sprake, dye gast mocht hem selven ten eersten rechtdage quyt dingen, off hy woude.

Item, yemandt die den anderen loegende voorden heer off voor 't gerechte, dat waer een boete.

Item, alle recht ende gewoonte inder proostie, die in dezer cedule nyet begrepen en zyn, zellen blyven, als zy te vooren waren, ten waer, off zy verleecht off vermaeckt worden byden heere ende den gebueren.

Gecollationeert deze voorsz. copie tegens zeeckere registre, inhoudende verscheyden jura ende munimenten der proostyen van Sint Jans Utrecht aengaende, is die selve copye mitsgaders die date daer voor gestelt, daer mede t'accorderen gevonden.

Alzoe grote twist ende scheel verresen is geweest tusschen onsen baeliu ende gemeen bueren ende ingesetenen van onzen proostyen, te wetenen: Myert, Wilnis ende Blocklandt, heercomende vanden boeten ende kueren vanden zelven, in zeecker misbruecken geëyscht ende zoe is 't dat wy, heeren Aelbrecht proost Sint Jans ende heer der voorsz. plaetsen, tot eendrachticheyt ende welvaren derzelver onsen ondersaten, mitten zelven eerst communicatie geholden, haer geschelen gehoordt ende op als rype deliberatie geholden, hebben geordineert, als hyer nae volcht, ende ordineren mits desen:

[ocr errors]

Inden eersten, zoe wye den anderen mit een vuyst slaet, dye sal verbueren thien stuvers. Item, zoe wye een zweert off messen treckt, een boghe spande ofte loede, ofte een spyes sinct, ofte een kan werpt, die zal desgelycks oock thien stuvers verbueren.

Item, van een koerwonde, gehouden off gesteken, dyeper ofte breder, die verbuerden thien Carolus st., nae oude gewoonten.

Item, soe wye den anderen enighe lemten gheeft ofte smyt, die zal verbueren tot 's heeren behouff, eenen ouden schilt, behoudelicken, dat hy oock die ghene, dye hy lemte, zyn leemte verstoren ende beteren zel byden heer, nae gelegentheyt der zaken, ende waer 't saecke, dat yemant by daghe huysstotinghe deden, dye verbuerden, tot 's heeren behouff, twee oude schilden, ende waer 't zaecke, dat yemant 't selve by nachte dede, die verbuerde, tot 's heeren behouff, vyer oude schilden.

Ende waer 't saecke, dat yemant enighe huysbrekinge, eenich duer opstyet ofte brake, off daer yemant in vreesde ofte quetste, dat sel staen tot 's heeren genaede, ende dat salmen dan voort mit volre rechten (verwinnen).

Item, off yemant enighe ghansen, hoenre, entden off yet anders naem ofte haelden van yemants hofstede, dye verbuerde tot 's heeren behouff', eenen ouden schilde; ende dye ghene, die 't selve doet. zellen den ghene, dye hy 't dede, zyn schade dubbelt verstooren ende oprechten byden heer ofte zynen bailin off dyenre, behoudelicken, ten waer, dat hy zoe veel stael ofte naeme, dat hyder zyn lyff, oor of anderz. mede verbuerde, dat salmen corrigeren naer behooren, behoudelicken, dat hyer inne nyet brueckich en zellen zyn jonghe ge

[ocr errors]

zellen op behoerelicke dagen, te weten: alsser bruloft is, meydach, pinxterdach ofte nacht, ende sint Jans dach ofte nacht; ende waer't, dat yemandt dede op anderen tyden, dye zel gecorrigeert worden, als voorsz. is.

Item, offer een loop vyel inder proostyen, ende dye heer ofte zynen boode yemant anteech, dat hy enighe kueren verbuert hadde, nae inhout van deser ordonnantie, dye 't missaecken woude, ende waer 't, dat die heer ofte zynen boode anders ondervinden conde mit twee goede knapen, dye dat tugen wouden, als recht is, zoe zalmen dat wtpanden sonder eenich wederseggen.

Ende ofter yemandt beruft worden mit enige kueren, dye in dezer ordinantie begrepen zyn, daer dye heer ofte zynen boode getuycht off vermaet, zellen zy 't selve doen mit twee goede getuygen, ende is 't, dat zy 't zelve nyet bewysen en conden, zoe zellen dye heer ofte boode daer nyet af hebben.

Item, oft noot ofte beboeff waer eenige vreede the maecken oft te leggen van enich vechtelick ofte onruste, dat mach die heer, zynen boode ofte schout doen, ende waer 't, dat daer dan yemandt over dede, dat zel staen tot 's heeren genade.

voeten,

Item, als des heeren boode ofte schout enige vrede leggen woude, ende eyste, als voorsz., ende gheen vreede geven en woude, ende dye zoudemen een vreede leggen vlucht voor zyn ende die waer in alre manyeren, off die gegeven waer myt hande ende myt monde. Item, off een vechtelick geweest hadde ende die vrede wtghinge, ende die heer off zynen boode die vreede maken zoude, ende men die man nyet gevynden en conde, die vreede te bestemmen als voorsz., zoe zalmen dye vreede leggen op zynen dorpel, ende dat waer in alre maten, ofse gegeven waer mit handt ende mondt, want 't is een 's heeren vreede.

Ende oft men vreede eyschte off 's heeren vreede, dye staet zes weecken, ende waer ’t zaecke, dat parthien 't selve neder leggen wouden mit een corten willigen vreede, dat mach geschieden, mer die zelve vreede moet ten minsten staen veerthien daghen.

Item, off yemandt, in tegenwoordicheyt des proosts ofte zynen boode misdeden, aen zynre heerlicheyt, gebrueckt ofte gewelt gedaen hadde ofte bruecken aenteech, dye zoude hy voor hem ontbyeden ende beschuldigen hem, ende waer 't, dat zy mitten andere nyet overdragen en conden, zoe zoude, dye gebruect hadde, thuys gaen zonder gevangen te werden, ende zoude hem te recht stellen voor dye hooch banck van Myert.

Item, off yemant doot geslagen worde inde gerechte ende heerlicheden voorsz. off daer buten, ende dye hantdadige geruymt waer, die onschuldighe magen soude die heer ofte zynen boode een vreede doen hebben, indyen zy 't begeren, ende zy heur verborgen wouden anden heer te geven ende the nemen, als zy gebooren (!) zyn.

Ende waert't saecke, dat die hantdadige opter verscher daet nyet gegrepen ofte gevangen en worde, ende hem verlydende ende verborchde, aen des heeren handen, des doden magen te zoenen, zoe zoude die heer van zyn heerlicheytswegen den hantdadige geleyde moghen gheven, ende een vreede leggen tegen zyne vyanden, behoudelicken, dat die misdadige een vierdel jaers wt dye proostye eerst geweest zel hebben, ten zy by des heeren ende des vrunden wil ende consent, ende dye heer en sel gheen zeggen hebben in enighe zoenen dan by wil ende consent van des dooden vryenden.

Item, off die heer off zynen boode een handtdadiche vingen, dye yemants dootgeslagen hadde, buten des dooden magen, dat zal staen tot 's heeren genade.

Item, off die vyanden vanden dooden een handtdadighe vingen buyten den heer ofte zynen boode, ende in handen vanden heer leverden, ende daer recht aen begeerden, dat zouden zy gewaert zyn vanden heere, ende dat recht zoude staen an die magen, nae recht ende behooren, ten waer die heer mitten viande, die doot sloech, zoenen conde ende mochte.

Item, off die vyanden eenen hantdadigen beliepen inde proostyen, ende hy gevangen worde by toedoen van des heeren ofte zynen boode ende der vyande, dat recht zoude staen aen beyde zyden; ende desgelycx oock van lemten.

Item, ofter yemant vechtelick begost, die buyten der proostyen woonachtich waer, die zoude gehouden wesen sulcke kueren te gheven, als proosten luyden doen, ter plaetsen, daer die zelve woonachtich zyn.

Item, soe wye eerst aen vecht, die zal die kuer ende wederkuer te samen betalen.

Item, voort zullen schout ende schepenen die buytenluyden zulck recht doen ende laten weerfaren, alze die proosten luyden tot hoere plaetsen geschyeden zoude.

Item, voort en sel nyemant mogen appelleren beneden der sommen van acht Carolus gulden, maer indyen iemant dunckt, dat die scepenen qualicken wysen, 't selve zellen partyen den heer ofte zynen boode te kennen geven, omme alsdan daer inne the doen, als behooren ende recht wesen zal, behoudelicken, soe wye appelleert ende inden onrechten valt, dye zel verbueren drye Carolus gulden, tot 's heeren behouff.

Ende wy gebieden daeromme allen onsen officieren, ondersaten ende inwoonders van Myert, Wilnis, Blocklandt ende Thamen, dat zy dese voorsz. puncten ende ordinantie ten ewigen dagen alzoe onderhouden, ende doen onderhouden, alle dinck zonder arch ende list. Des t'oorconde, zoe hebbe ick myn zegel aen desen bryeff gedaen. Gegeven in 't jaer ons Heeren duysent vyffhondert negen ende dartich, opden tweeden dach in April.

Copie vanden Lantrecht inder Proostie van Sint Jans Utrecht,
geëxtraheert wt zeeckere Register, inhoudende verschei-
dene Jura der zelver proostie.

Overcomen, geordincert ende ghemaeckt byden eerbaren ende vromen Beernt vander Haer, baeliu in dye proostye van Sint Johans t' Utrecht, ende andere, alzoe datmen van nu voort aen schepen recht houden sal tot Mydrecht, in dye proostye voorsz., ende dat recht altyt te beghinnen by climmender zonnen, ende dat dan voort te eynden zonder enich vertreck inder formen ende manyeren nabeschreven:

Inden eersten, zoe zel die baeliu inder tyt van die proostye voorscreven, vyff schepen die aldaer by goet duncken vanden baeliu off des schouten, vanden baeliuis wegen ende byde oude schepen gecoren sellen werden van jaer te jaere, to eeden te schouwen (!) nae ouden heercomen, oirdele ende vonnisse te wysen, tusschen tweermannen dingtael, nae alle forme, maniere ende gewoonte, alsmen doet in die schepen banck vanden Achtienhoven, oock in dye proostye voorsz., ende soe wye aldus daer toe geroepen ende schepen gecooren wordt, dye en zel dat nyet mogen weygeren noch hem daer nyet op mogen weeren, by een brueck van vyff ende twyntich gouden ouden Vranckrycksche schilden, tot 's proosts voorscreven

behouff.

Item, in dye open dagen des jaers, zoe en selmen nyemant byeden, dan by 't kerck geboth, ende zoe wye dan daer nyet en compt, die verbeurt eenen halven hollansche stuver; ende zoe wye dan aldaer voor 't gerecht aengesproken wordt, ende hem nyet en verschynt, indyen hy geëyscht wordt, hy is daer tegenwoordich off nyet, zoe zel hy verbueren eenen ban, te weten, een Hollantsche stuver, ende den eysscher zell gheven den scryver van teyckenen een Holl. oortken, mer die schuldenaer zel in 't eynde dat teyckengelt voorsz. betalen.

Item, soe wanneer iemandt voor 't gerecht geboden wert buyten dye open dagen, ende nyet te recht en coempt, zel verbueren eenen stuver, ende van teyckenen ende bot gelt, elcks een oortgen van een stuver, all Hollants, ende dat zellen hem die schout ende gerecht wt mogen doen haelen, sonder yemants becrone off wederseggen, ende daer van zel die schout hebben soe veel als twee schepen, ende het ander sellen dye schepen hebben, die daer dan the recht coemen.

Item, zoe wye ten anderen boede nyet en coempt, dye zelmen panden; ende pantmen aen't ruerende goet, soe zelmen mer een bot aenbrengen, ende dan eygenen; ende is 't, datmen pant aen leggende erff off staende timmer, zoe zelmen twee booden aenbrengen ende dan eygenen. Ende dese rechtdagen sellen wesen, te weten van 't onruerende goet, van XIIII daghe te xnn daghe, ende van 't ruerende goet, van acht dagen tot acht daghen.

Item, soe wanneer yemandt geëygent wordt aen 't ruerende goet, soe mach die schont van wegen die baeliu binnen dye eerste XIII dagen daer nae, dye gelden ofte schult, daer hy voor geëygent waer, opleggen ende betalen op zyn gewinne, the weten, den derden penning meer, ende indyen die schout die schult binnen dye XIII dagen voorscreven nyet op en leyt, zoe zel alsdan dye ghene, die daer aen geëygent is, hem dat zelve goet byden gerechte laten leveren mit den darden penning meer, alsoe dye heer gedaen zoude hebben, mit dye gerechtelycke oncosten, ende dat zelve goet dan byden gerechte vercopen, ende den schuldenaer van te betalen in manyeren voorsz.

Item, van eygenschappen, geworven op leggende erff off staende timmer, zel die schout op moeghen leggen om den derden penning meer, binnen die eerste zes weecken, ende indyen dye ghene, die dat selve erff off staende timmer off geëygent is, binnen noch vi weecken, dat's te weten, binnen xu weecken nae dye date vanden eygenschap, die schult voldoet met den derden penninck meer, ende mit die gerechtelycke oncosten, zoe zelmen hem die eygenschap wederomme over gheven, als 't behoort ende recht is, ende indyen hy dat nyet en doet binnen die twaelff weecken voorschreven, zoe blyft dat zelve goet ende eygenschap daer't behoort, als 't voorsz. is.

Item, alle rechtvorderinge, dyemen aenleyt ende beghint op open dagen, zelmen voort vorderen ende eynden moghen over dwers nacht, te weten des anderen daechs een bot aen te brengen, ende des derden daechs the eygenen, zoe veer als den voorganger opten zelven derden dach nyet wt en doet.

Item, alle rechtvorderinghe van arbeyts loon, van teringhe, lyff schout, ende luyden van buten, zelmen oock mogen vorderen over dwers nacht, zy zyn aengeleyt op open daghen ofte ander daghen, in manyeren voorscreven.

Item, alle plechten, willekueren ofte loften, dye voor 't gerecht geschyen, zelmen teyckenen inder schepenen boeck, ende daer van zellen die schout ende schepenen hebben van elck eenen stuver, ende den scryver eenen halven stuver, ende wat alsoe nyet geteyckent en wort, en zel 't gerecht gheen recht over doen dorven.

Item, alle oirdelen, die daer voor 't gerecht gedongen werden, ende dye schepenen opten staenden voet nyet en wysen, mer hoor stede daer op nemen, zellen die schepenen all in 't scrift begheren van beyde die parthyen, welcke dingtalen partyen inbrengen zellen ten næesten recht, ende zoe wes parthye meer in zyn dingtale set, dan hy gedongen heeft, zel 't gerecht kennisse off dragen, ende kent het gerecht dan, datter meer in die dingtael gescreven is, dan gedongen, dye verbuert een boet van thyen Hollantsche stuvers, tot des heeren behouff, soe dicke als 't geschyede, ende die dingtael weder vermaecken, ende ten naesten recht overleveren off vellich the wesen, ten waer, off daer weder yet wt gekent worde in manyeren voorsz., ende zoe wes oordel 't gerecht aldaer nyet wys en is, noch wys en

konnen worden, zellen zy hem op beraden, mit 's proosten voorscreven leenmannen, wonende binnen Utrecht, op des gheens cost, die inden onrechten valt, ten waer, off den heer aenghinck, zellen zy 't breder bevragen, ende en willen parthyen die gelden tot den oncosten nyet wtleggen, zoe zel't dye schout van des heeren wegen wtleggen opten derden ninck meer.

pen

Item, wanneer die baeliu hooch recht houdt, dat zel hy doen met vyff schepenen van Mydrecht voorsz., ende mit die twee outste schepenen van Wilnis, mit dingtaelen, in

manyeren voorsz.

Item, zel die schout tot allen tyden recht mogen houden, als 't gewoonlick is, ende recht daghe zyn mit dat meerderdeel vanden schepenen, ende die schout mach tot alre tyt opstaen ende weder gaen zitten, als 't hem belyeft.

Item, soe wye lant coopt, in 't zelve gerecht voirsz. gelegen, ende die naecoop heeft vanden heer, zel't ontfangen gerechtelyck voor dye schout ende ten minsten voor twee schepenen, ende laten 't teyckenen in 't schepenen boeck, ende zoe wye daer van gerechtelycke zegele ende bryeve begeert, zelmen dye gunnen op zynen cost, ende van elcke ghift, alsoe geschiedende, zel dye schout hebben eenen stuver, elcke schepen eenen halven stuver, ende den scryver een halve stuver, ende van elcke eygen, dyemen ontfangt, desgelycx.

Item, soe wanneer eenen boedel gescheyden wordt ende zy van malcanderen vertyen, zoe menich persoon als daer vertyt, zellen dye schout, schepenen ende dye klerck off hebben elcks als voorscreven staet, ende zegele ende brieve mogen nemen, als voorsz. staet.

Item, oock zellen alle parthyen, dye aen den recht te doen hebben, zy ofte hoeren voorspraeck, mit recht mogen spreken ende antwoorden, zonder hem aenden recht off vanden recht te dorven bedingen, zonder enige bannen, boeten, bruecken ofte yet te verbueren, behoudelycken, dat zy duechdelycken ende mit recht spreken zellen.

Item, voort en sellen voor dit gerecht voorsz. gheen eygen overgaen, ten zy saeck, dat den ontfangher looft ende laet teykenen in 't schepen boeck, dat zy mede zellen helpen betalen des proosten voorsz. beede nae advenant des lants, zy ontfangen, nae ouder gewoonten.

Item, alle die ghene, dye gepant hebben aen eygen off staende timmer mit die zeuene dat noch nyet wt gerecht en is, ende daer't recht om neder gedongen is, dat zel off ende te nyet wesen, ende zy zellen 't op 't nyeuw weder met dye schepenen beginnen moghen.

Item, zeeborchgelt ende enige andere ongelden, die opten lande mogen comen te gelden, zelmen wt mogen halen, als des excys.

Item, alle dese voorscreven puncten, ende een ygelick punt bysonder, gebyet die baeliu van wegen myn heer die proost voorsz., te onderhouden ende t'achtervolgen, ende daer nyet tegen te doen mit woorden noch met wercken, by 't verbueren van een brueck van vyff ende twyntich goeden ouden Franckrycksche schilden, tot des proosten voorscreven behoeff, ende noch te staen tot 's heeren correctie, zonder yemant des the verdragen.

Item, voort off daer enighe punten vergeten off the verbeteren waren, dat zelmen tot alre tyt mogen doen byden baeliu, schout ende gerecht voorsz.

ende men

Item, off yemant hoger off voor meer pande. dan men hem schuldich waer, dat over bewysen ende overkennen konde, off dat hy dat mit zynen eede, dye hy doen. moet, eermen hem eygent, nyet houden en dorste, die verbuert een boete tot 's heeren voorsz. behoeff, ende die pandinghe voorsz. en waer dan van geenre weerden, ende mach dan weder op nyeu beghinnen.

Item, wat comenschap van ruerende goet geschyet by twee goede gelooflycke, waerachtige tngen, daer inne zel des aenleggers bewys gaen voor den voorgangers eedt.

« AnteriorContinuar »