Imágenes de página
PDF
ePub

YO EL REY.

Yo Diego Romero le fice escrebir per mandado de nuestro señor el Rey.

LXXIX

Éloge de Rodrigue de Villandrando par Garcia de Resende. - Extrait, communiqué par M. Ferdinand Denis, d'un poème imprimé à la suite de la chronique portugaise Chronica dos valerosos e insignes feitos del rey D. Joào II de gloriosa memoria (1622).

E vimos a grande empresa
De conde de Ribadeo,
Polla qual el re lhe deu
Comer com elle a mesa,
Tamben o vestido seu.
Este valeo tanto em França,
Sendo homem de huma lança,
Que dez mil lanças mandou,
E em Castella alcançou

Ho que quem tal faz alcança.

LXXX

[ocr errors]

Légende populaire sur l'origine du privilège des comtes de Ribadeo, rapportée dans le journal espagnol El Estado, année 1859. Communication de M. Bessot de Lamothe, archiviste du département du Gard.

Hé aquí la razon del suceso tradicional que verosimilmente ha sido el origen del privilegio de los condes de Rivadeo.

Es el caso que un jóven de la familia de Villandrando, paje á la sazon del rey D. Juan II, oyó por casualidad unas palabras que le descubrieron el terrible proyecto tramado contra la vida de su scñor, que al efecto habia sido convidado á un banquete por uno de sus próceres, hombre turbulento, ambicioso y feroz, que para logro de sus fines tenia dispuesto nada menos que darle muerte, en union de otros conjurados, sus parciales y cómplices. Y aun á costa de su propia vida se resolvió á salvar la de su señor y su rey. Se dirigió pues con presteza al salon del festin cuando se hallaban en medio de la comida; y presentándose al soberano le mani

festó que tenia que hablarle en el acto de un asunto de la mayor importancia, suplicándole que para ello pasase á la cámara vecina, por ser una cosa en estremo reservada.

Accedió el rey al punto, pues tenia gran confianza en su paje, y los conjurados se miraron unos á otros, temerosos de haber sido descubiertos; mas luego reflexionaron que este incidente podia ser casual, y como, por otra parte, la estancia en que habian entrado el monarca y el paje no tenia mas salida que el comedor donde se hallaban, resolviéronse á consumar en ella el regicidio proyectado. Al intento colocaron varios hombres de armas á lo largo de una galeria poco alumbrada que conducia á la dicha cámara, y les dieron órden de no permitir el paso mas que al paje, y de ninguna manera al rey, al que debian de dar la muerte si intentaba forzarlo. Villandrando, entretanto, rogaba á su amo que cambiase con él el traje y se pusiese en salvo inmediatamente; en lo que consintió el rey, creyendo, tal vez, que no corria riesgo su leal servidor. Y disfrazado con los sencillos vestidos del paje, pudó escapar del recinto de aquel funesto palacio, y al punto dispusó que fueran sus gentes á prender á los criminales y á libertará su fiel servidor; pero los primeros habian escapado, temerosos del peligro, y el segundo estaba muerto á puñaladas, sin duda por los mismos conjurados que tomaron esta venganza cobarde y horrible.

El rey entonces, furioso por el atentado contra su persona y la muerte de su generoso libertador, hizo publicar grandes mercedes y recompensas al que entregase muerto ó vivo al magnate traidor, y dispusó, para perpetua memoria, la gracia del privilegio citado en favor del conde de Rivadeo y sus nobles sucesores.

LXXXI

Procuration de Rodrigue de Villandrando à un familier de sa maison envoyé par lui en France, avec charge de recouvrer toutes les créances qu'il avait dans ce pays. - Transcription contenue dans une subdélégation instituée sous le sceau de la prévôté de Paluel. Arch. nat., P 14751, cote 2476.

[ocr errors]

-(11 mai 1441-6 juin 1442.)

A tous ceulx qui ces presentes lectres verront, Jehan Lucat, chanoyne de Clermont, secretaire de monseigneur le duc de Bour

bonnois et d'Auvergne, et tenant le seel dudit monseigneur le duc en la prevosté de Paluel en Auvergne estably, salut. Savoir faisons que en la court de Paluel, personnelment estably Jehan de Coque, escuier, procureur seul et par le tout et au nom de procureur de noble et puissant monseigneur Rodrigue de Villandra, conpte de Ribadeo, et ayent pouvoir exprès de lui de faire et passer les choses plus applain contenuez et déclarées ès lectres de procuration passées et octroyées par ledit monseigneur le conte audit Jehan de Coque, son procureur, et aussi ayent plein pouvoir de faire, constituer, ordonner et establir ung ou plusieurs procureurs qui ayt ou ayent autel et semblable pouvoir comme ledit Jehan de Coque, comme appert plus applain par les lectres de procuration dudit monseigneur le conte, desquelles la teneur s'ensuit et est telle:

In nomine Domini amen. Universis et singulis presens publicum instrumentum visuris et audituris pateat evidenter quod, anno a nativitate ejusdem Domini millesimo quadringentesimo quadragesimo primo, indicione quarta, die vero decima mensis maii, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Eugenii, divina providencia pape quarti, anno undecimo, magnificus et nobilis vir dominus Rodericus de Villandrando, comes de Ribadeo, illustrissimi et serenissimi principis et domini, domini Johannis, Castelle et Legionis regis consiliarius, in mei, notari publici, et testium infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum, presencia personnaliter constitutus, de fiducia et industria ac experta diligencia honorabilis et discreti viri Johannis de Coca, ipsius comitis familiaris, ut asseruit, plurimum confidens, ex certa sua scientia, pura et spontanea voluntate, omnibus melioribus modo, via, jure, causis et forma, quibus tucius et efficacius potuit et debuit, fecit, constituit, creavit et solempniter ordinavit suum verum, certum, legitimum et indubitatum procuratorem, factorem et negociorum suorum infrascriptorum gestorem ac nuncium specialem et generalem, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec e contra, videlicet prefatum Johannem de Coca, presentem et onus procuracionis hujusmodi in se sponte suscipientem, solum et in solidum, ad recuperandum, exigendum, levandum, petendum et percipiendum, ipsius domini constituentis nomine et pro eo, a quibuscunque personis cujuscunque dignitatis, status, gradus, ordinis, condicionis vel preheminencie existant et quocunque nomine appellentur,

in civitate Avinionensi aut alias ubicunque locorum habitantibus et constitutis, vel ab eadem civitate, quascunque pecuniarum quantitates, aurum, argentum et alia quevis bona sua in quibuscunque et apud quascunque personas consistentia, prefato domino comiti debita aut ad ipsum quomodolibet pertinencia quacunque racione vel causa; seque, nomine procuratorio quo supra, pecuniarum quantitates predictas, aurum, argentum et alia bona sua, ut premictitur, sic ab eo Johanne, procuratore dicti domini comitis, jam habita et recuperata in civitate Avinionensi predicta aut in quibuscunque aliis partibus, apud quascunque personas et in quibuscunque civitatibus et locis aliis, quibus Johannes, procurator prefatus, voluerit et ei bene vissum fuerit, transfundat et transfundere possit, et alia faciat que circa premissa necessaria fuerint et oportuna, et que ipsemet constitutor, si personnaliter interesset, faceret seu facere posset; de receptis quoque et solutis quitandum et liberandum et absolvendum, ac quitacionem, absolucionem et deliberacionem plenariam, et omnia alia et singula in premissis et circa ea necessaria facienduin, et si necesse fuerit, pro premissis omnibus et singulis coram quibuscunque judicibus et in quacunque curia tam ecclesiastica quam mundana vel seculari, nomine dicti domini constituentis, comparandum et agendum, ipsumque dominum constituentem et ejus jura deffendendum, libellum seu libellos et quascunque peticiones tam simplices quam summarias dandum et recipiendum, darique et recipi videndum et audiendum, excipiendum, replicandum, triplicandum et, si opus fuerit, cum solempnitate juris quadruplicandum, litem seu lites contestandum et contestari videndum, de calumpnia videnda et veritate dicenda cum omnibus et singulis capitulis in et sub calumpnie juramento contentis, et quodlibet alterius generis licitum juramentum in animam dicti domini constituentis prestandum et ex adverso prestari videndum, posicionibus et articulis, libello et interrogacionibus partis adverse respondendum, suisque responderi eciam medio juramento petendum, contra posiciones et articulos dicendum, et excipiendum testes, litteras, instrumenta, scripturas, jura et munimenta et quecunque alia probacionum genera in modum probacionis producendum et produci videndum, contra productos et producta partis adverse dicendum et excipiendum, crimina et deffectus opponendum, allegandum et probandum, judices, notarios et loca compectentes ct compectencia eligendum, et eos ac ea conveniendum et revocandum, suspectos

et suspecta recusandum, racionem suspicionis allegandum et prohandum, in causa seu causis concludendum et renunciandum, concludique et renunciari atque sentenciam seu sentencias, tam interlocutorias quam diffinitivas, et quascunque alias peticiones pronunciari et ferri petendum et audiendum, et in favorem sui latam seu latas exequendum, ab adverso vero lata seu latis et a quocunque alio gravamine illa'o vel inferendo provocandum et appellandum; apostolos semel et pluries petendum et recipiendum, provocacionis et appellacionis ac nullitatis causam et causas introducendum, prosequendum et ad finem debitum deducendum; expensas, dampna et interesse taxari petendum et super ipsis jurandum, absolucionis simpliciter vel ad cautelam, nec non restitucionis in integrum principaliter vel incidentaliter, et quecunque alia juris beneficia impetrandum et obtinendum, causam et causas hujusmodi ad quamcunque curiam devolvendum et devolvi faciendum; unum quoque vel plures procuratorem seu procuratores loco sui substituendum, et substitutum seu substitutos hujusmodi revocandum et onus hujusmodi procuratorium in se reassumendum, tociens quociens sibi videbitur expedire; et generaliter omnia alia et singula faciendum, gerendum, dicendum et procurandum, que in premissis et circa premissa necessaria fuerint seu eciam quomodolibet oportuna, et que ipsemet dominus constituens faceret et facere posset, si premissis presens et personnaliter interesset, eciam si talia forent, que mandatum exigerent magis speciale quam presentibus est expressum. Promissit insuper idem dominus constituens michi, notario publico infrascripto, tamquam publice et auctentice personne, vice et nomine omnium et singulorum quorum interest vel interesse poterit quomodolibet in futurum, legitime stipulantium et recipientium, se ratum, gratum, stabile atque firmum perpetuo habiturum totum id et quicquid per dictum suum procuratorem, ac substitutum vel substitutos ab eodem, in premissis et circa ea actum, dictum, factum gestumve fuerit, seu eciam pro quomodolibet procurato, relevans et relevare volens eundem procuratorem suum ac substitutum seu substitutos hujusmodi ab omni onere, judicio sisti et judicatum solvi cum clausulis suis necessariis et oportunis, sub omni bonorum suorum presencium et futurorum, mobilium et immobilium, ypotheca et obligacione. Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus dominus constituens peciit sibi a me, notario publico inftascripto, unum vel plura, publicum vel publica, fieri instrumentum sive

« AnteriorContinuar »