quos illi bello profugos egere superbo.

Euandrum petimus. ferte haec et dicite lectos
Dardaniae venisse duces socia arma rogantis.'

120

obstipuit tanto percussus nomine Pallas:

'ecgredere o quicumque es' ait 'coramque parentem
adloquere ac nostris succede penatibus hospes;'
excepitque manu dextramque amplexus inhaesit.
progressi subeunt loco fluviumque relincunt.

125

Tum regem Aeneas dictis adfatur amicis:
'optume Graiugenum, cui me Fortuna precari
et vitta comptos voluit praetendere ramos,
non equidem extimui, Danaum quod ductor et Arcas.
quodque a stirpe fores geminis coniunctus Atridis ;
sed mea me virtus et sancta oracula divom

130

TESTIMONIA.

'bello ...

...

118 Nonius 243, 17. 391, 15 Servius Aen. VIII 613 superbo' Servius Aen. VIII 146 X 151 119 'Euandrum p.' Nonius . . . hospes' Nonius 403, 19 'ac pena125 Servius Aen. III 662 'progressi s. 1.' 'subeunt. . . relinquunt' Servius Aen. VI 525 IV 598 127 sq. Iulius Rufinianus p. 228 R. 'optime G.' Diomedes p. 312 P. 128 130 Arusianus p. 221 L.

367, 2
123 'et nostris
tibus' Servius ecl. V 5
Servius Aen. VIII 363
'subeunt 1.' Servius Aen.
127 Priscianus 677. 732
Servius Aen. VII 237. 418

VARIA LECTIO.

118 ILLE R

f

profugo. (erasa r, ut vid.) y

120 uenire c1 uenife c2 uirof ex cf. VII 168

SVperbo V
ROGANTIS PI

ROGANTES MP2 Rybc 121 PERCVLSVS Rb: cf. I 513 ge. II 476 pcul

egredere ybc

pallaf y
ó

E

122 ETGREDERE M ETGRADERE P ETGRADERE R

123 Alloq,re c

fi

AC ET M et Nonius ř hac y fluuio y RELINCUNT M relincunt (c corr. in q) b RELINQVNT RC RELIN

O M, suprascr. y
124 DEXTRA R inefit c 125 Progrefy

cognatique patres, tua terris didita fama,

coniunxere tibi et fatis egere volentem.

Dardanus, Iliacae primus pater urbis et auctor,

135

Electra, ut Grai perhibent, Atlantide cretus,
advehitur Teucros; Electram maxumus Atlans
edidit, aetherios umero qui sustinet orbes.
vobis Mercurius pater est, quem candida Maia
Cyllenae gelido conceptum vertice fudit;

at Maiam, auditis si quicquam credimus, Atlans,
idem Atlans generat, caeli qui sidera tollit.
sic genus amborum scindit se sanguine ab uno.
his fretus non legatos neque prima per artem
temptamenta tui pepigi: me, me ipse meumque
obieci caput et supplex ad limina veni.
gens eadem, quae te, crudeli Daunia bello

140

145

TESTIMONIA.

...

135 sq. 'Electra 135 Servius Aen. I 530 140 sq. at.. pepigi' Nonius 412, 30 VIII 474

132 tua ... fama' Velius Longus 2226. 2227 Teucros' Iulius Rufinianus p. 254 R. 138 'candida M.' schol. Hor. epod. 3, 10 rat' schol. Hor. carm. I 2, 41 143 sq. his ... 146 sq. 'gens insequitur' Servius Aen.

...

...

gene

VARIA LECTIO.

132 COGNATI (AT in ras. ut vid.) R

PATRIS RY1 DEDITA

Ryb, Servii Regin. Lips. Par. (sed ad v. 131 didita Regin. Lips.) debita aliquot Pieriani, Menag. pr. didita testatur Velius Longus 133 CON- . IVNXERETIBI (RET in ras.) R EGEREVOLENTEM (GEREVO in ras.) R 134 &octor cl 135 Electram Grai ... cretam Rufiniani exempl.

АТ

ATHLANS M allanf (n eras.) b athlaf c

CRE

137 EHERIOS M humero c 138 mercuriof b 139 CYLLINAE R CYLLAENE M Cylleae b FVNDIT P 140 AD Py Et (E del., adpos. m. rec. A, t in rus.) b AVDITISI P auditifi y CVIQVAM R DITIS P creditif, at credim2 2 adlanf 1 athlanf bathlaf c GAELI (G corr. in C) P 144 Temtamenta b ipfi bl 145 Obieci. (erasa fort. t) y 146 Menf (M m. 2 corr. in G) b BELLA R

athlaf c

141

insequitur; nos si pellant, nihil afore credunt,

quin omnem Hesperiam penitus sua sub iuga mittant
[et mare quod supra teneant quodque adluit infra].
accipe daque fidem: sunt nobis fortia bello
pectora, sunt animi et rebus spectata iuventus.'

Dixerat Aeneas. ille os oculosque loquentis
iandudum et totum lustrabat lumine corpus.
tum sic pauca refert: ut te, fortissime Teucrum,
accipio adgnoscoque libens! ut verba parentis
et vocem Anchisae magni voltumque recordor!
nam memini Hesionae visentem regna sororis
Laomedontiaden Priamum, Salamina petentem,
protinus Arcadiae gelidos invisere finis.
tum mihi prima genas vestibat flore iuventas,

150

155

160

TESTIMONIA.

147 sq. 'nos . . . mittant' Isidorus orig. II 30, 11
pectora' Macrobius Sat. VI 1, 13

'sunt

...

150 sq. 'accipe iuventus' Nonius 402, 23 150 accipe daque f.' schol. Hor. carm. saec. 44 Servius Aen. X 150 151 'rebus s. i.' Donatus ad Ter. Andr. V 1, 1 Servius Aen. I 590 VI 687 ge. I 198 II 237 152 sq. 'ille

335, 32
154 sq. ut ... libens'
Sergius ad Don. 1852 154 'ut
Nonius 502, 5 Arusianus p. 258 L.

nus p. 245 L. Priscianus 826

Nonius 239, 28

...

corpus' Nonius 'ut accipio'

Teucrum' Cledonius 1926 156 157-159 Nonius 377, 16 ArusiaPriamum' Macrobius Sat. V 14, 15 159 Eutychius I 1, 2 160 Servius Aen. VIII 659

157 sq. 'nam

...

VARIA LECTIO.

D

147 AFORE P ATFORE (T corr. in D) M aḍfore y affore Isidori q afforte c1 FORE R offore Moret. pr. m. 1 obfore Servius ut vid.

155 AGNOSCO Rbc ABNOSCO M UERA M 156 VVLTVM PRbc

N

157 HAESIONAE Py HISIONAER HESIONE M 158 Laomedontiadem c 159 archadiae b archadie c FINIS (I alt. in ras.) P 160 tunc Servius Aen. VIII 659 ueftibit c vesteibat (vestiebat?) aliquot Pieriani IVVENTAS MPRyb, Servii Aen. VIII 659 exempl. cf. V 398 iuuent' c iuuentus Zulich. Leid. iuuenta z

mirabarque duces Teucros, mirabar et ipsum
Laomedontiaden, set cunctis altior ibat
Anchises: mihi mens iuvenali ardebat amore
compellare virum et dextrae coniungere dextram.
accessi et cupidus Phenei sub moenia duxi.
ille mihi insignem pharetram Lyciasque sagittas
discedens chlamydemque auro dedit intertextam
frenaque bina meus quae nunc habet aurea Pallas.
ergo et quam petitis iuncta est mihi foedere dextra,
et lux cum primum terris se crastina reddet,
auxilio laetos dimittam opibusque iuvabo.
interea sacra haec, quando huc venistis amici,
annua, quae differre nefas, celebrate faventes

165

170

nobiscum et iam nunc sociorum adsuescite mensis.'

175

Haec ubi dicta, dapes iubet et sublata reponi pocula gramineoque viros locat ipse sedili praecipuumque toro et villosi pelle leonis

TESTIMONIA.

168 Nonius 206, 10

173 annua

166 'insignem ph.' schol. Veron. 82, 7 K. 'frenaque b.' Servius Aen. X 329 171 Servius Aen. VIII 464 172 'interea s. h.' Claudius Sacerdos I 74 vius ge. I 339 174 'sociorum a. m.' Arusianus p. 211 L. Macrobius Sat. III 6, 16

...

nefas' Ser175 sq.

176 'gramineo sedili' Servius Aen. I

VARIA LECTIO.

161 teucrof, al teucru

γ

162 Laomedontiade c SED PRybc

163 Achifef bi

RE

iuuenili y2 164 COMPELLA P Conpellare b 165 ACCESSIT R POENEI P PHOENEIR PHAENEI M penei y Phenei tribus syllabis Servius conl. Hom. Il. B 605 166 litiaf bl

167 Difce.denf b CHALAMYDEM M .clamydem (c m. 2) y clamidem c INTERTEXT AMP INTERTEXTO R intertextam, legitur et intertexto' Servius 168 area y pallaf y 169 iuncta est (iunc in ras.) c

V

A

170 primum suprascr. y 171 LECTOS P tutos aliquot Pieriani,

Servii ad VIII 464 exempl. ex I 571

(m. 2 sup.) R fotiorum y aduefcite b affuefcite c 176 POCVLAQVE P Procula y ipfa 71

TVRO P uillofo cl pille cl

menfif in ras. c

177 PRECIPUUM M

Postquam exempta fames et amor compressus edendi,
rex Euandrus ait: non haec sollemnia nobis,
has ex more dapes, hanc tanti numinis aram
vana superstitio veterumque ignara deorum
inposuit: saevis, hospes Troiane, periclis
servati facimus meritosque novamus honores.
iam primum saxis suspensam hanc aspice rupem,
disiectae procul ut moles desertaque montis
stat domus et scopuli ingentem traxere ruinam.
hic spelunca fuit, vasto summota recessu,
semihominis Caci facies quam dira tenebat

185

190

TESTIMONIA.

79.214.708 181 'dona 1. C.' Macrobius Sat. VI 6, 7 182-185 'vescitur ait' Macrobius Sat. V 8, 5 182 sq. Servius Aen. I 546 182 No

nius 415, 25 184 Macrobius Sat. V 3, 6 Augustinus contra Iulianum Pelag. 67 185 sq. 'non dapes' Emporius rhet. p. 304 Cap. 185 Priscianus 692 'rex E. ait' Probus de nom. 56 p. 223 Endl. 187 Lactantius instit. IV 28 188 sq. 'saevis . . . facimus' Arusianus 190 Priscianus 1006 P. 'hanc primum suspice rupem' 191 sq. 'deserta... domus' Donatus ad Ter.

p. 260 L.

Servius Aen. I 438

Andr. IV 2, 16

VARIA LECTIO.

178 enean y1 eneam y2 aeneam c

180 tota y

182 AENEAS.

&tauroru c CANISTRI R 181 laborate y baccũ c 183 perpetuo Goth. tert., Ladevicus perpetui testatur Servius

M

ergo b

ལ['

conpfuf b

lempnia c

184 FAMAES M CONPRESSVS Pyb COMPRENSVS R SOLLEMNIA M folemnia b folemnia y fol

TROIANAE M

h

185 ec c.

187 Una cl

perichlif b1

ra

ue c igna y 188 IMPOSVI R 190 PRIDEM Rb hanc primum suspice rupem Servius, memoria, ut videtur, fulsus 191 DEIECTAE R Diflecte 193 fubmota ybc 194 CACI M CACE R caci (c post. m. 2) y

lexebat (N in ras.) b TEGEBAT M TEGEBAT PRY%, aliquot pervetusti’