nec currus usquam videt aurigamve sororem.
cunctanti telum Aeneas fatale coruscat,

920

sortitus fortunam oculis, et corpore toto
eminus intorquet. murali concita numquam
tormento sic saxa fremunt, nec fulmine tanti
dissultant crepitus. volat atri turbinis instar
exitium dirum hasta ferens orasque recludit
loricae et clipei extremos septemplicis orbes.
per medium stridens transit femur. incidit ictus
ingens ad terram duplicato poplite Turnus.
consurgunt gemitu Rutuli, totusque remugit
mons circum, et vocem late nemora alta remittunt.
ille humilis supplex oculos, dextramque precantem
protendens equidem merui nec deprecor' inquit:
'utere sorte tua. miseri te siqua parentis
tangere cura potest, oro (fuit et tibi talis

925

930

TESTIMONIA.

m.' Probi inst. I 10, 2

920 'sortitus f. o.' Priscianus 1188 schol. Veron. 82, 27 927 Atilius Fortunatianus p. 349 G. vergens... poplite' Isidorus diff. II 84 'duplicato p. T.' diff. voc. 10 p. 226 Endl. 931 'protendens e. 'equidem . . . inquit' Priscianus 1029. 1032 Emporius rhet. 304 C. Donatus ad Ter. Andr. III 5, 15 Beda de orthogr. 2341 anon. de orthogr. 2795 P. 'equidem... deprecor' Claudius Sacerdos I 73 Agroetius 2266 932 'utere s. t.' Arusianus p. 265 L. Diomedes p. 300 P. Servius Aen. II 554 932 sq. miseri oro' Nonius 408, 16 933 sq. 'fuit senectae' Iulius Rufinianus 205 R. 'fuit... genitor' Macrobius Sat. IV 6, 9

...

VARIA LECTIO.

918 Nunc c CVRRVVS R (— aurig)ãq; b 919 sqq. desunt in b AENAS P

VE MPC QVE Ry

P 923 VOLATAT (AT post. eras.) P 71 925 ORBISR 926 Et medium cm

921 NVNQVAM P 922 TANTO

927 vergens ad terram Isidorus decidit ad terram Atilius Fortunatianus DVPLICATO P pondere Atili Fortunatiani Vatic. 929 UOCEMLATET M LATEVOCEM R NEMORAM (M post. eras.) P rem(ittunt) c 930 SVPPLEXOCVLOS PR fupplex... oculof γ SUPPLEXQ OCULOS Mc 931 QVIDEM P DEPRAECOR M 932 UTERI (I corr. in E) M

Anchises genitor), Dauni miserere senectae
et me seu corpus spoliatum lumine mavis
redde meis. vicisti, et victum tendere palmas
Ausonii videre; tua est Lavinia coniunx:
ulterius ne tende odiis.' stetit acer in armis
Aeneas, volvens oculos, dextramque repressit;

935

et iam iamque magis cunctantem flectere sermo

940

coeperat, infelix umero cum apparuit alto
balteus et notis fulserunt cingula bullis
Pallantis pueri, victum quem volnere Turnus
straverat atque umeris inimicum insigne gerebat.
ille, oculis postquam saevi monimenta doloris
exuviasque hausit, furiis accensus et ira
terribilis tune hinc spoliis indute meorum
eripiare mihi? Pallas te hoc volnere, Pallas
immolat et poenam scelerato ex sanguine sumit,'

945

TESTIMONIA.

...

934 'Dauni m. s.' Macrobius Sat. IV 3, 5 schol. Hor. carm. I 22, 13 Servius Aen. I 526 935 sq. 'et meis' Probi inst. I 6, 8 936 sq. 'vicisti . . . videre' Macrobius Sat. IV 2, 11 videre' Servius Aen. X 443 194, 15

'victum

941 sq. 'umero ... balteus' Nonius

...

'infelix ... balteus' Charisius 59 944 atque ... gerebat' Arusianus p. 232 L. 947 sq. 'tune mihi' Donatus ad Ter. Phorm. II 2, 9 Asper 112, 5 947 'tune meorum' Arusianus p. 235 L. 948 sq. cf. Claudianus de laud. Stilich. I 97 'Pallas te... su'te hoc v. Poenus immolat . . . ex dogmate

mit' Priscianus 1180

sumit' Augustinus contra Iulianum Pelag, III 32

VARIA LECTIO.

934 ANCHISES. GENITOR M 'fuit et tibi talis Anchises: hic distinguendum ut duo dicat: et habuisti patrem, et pater es' Servius 935 et me seu] sive meum Probus inst.

n

937 coniux γ 939-952 deficit R

936 VICISTI R

AG

940 MEIS M

VICTVME P

FLECTERE M

941 humero yc UMEROS M ALTOS M ultro Parrhas. alto ingens Charisii Neap., de qua scriptura vide quae Keilius disputavit :

ceterum cf. X 579 943 PUER1® M

VOLNERE (O corr. in V) P UULNERE Myc 944 humerif c 945 MONUMENTA Mc DOLORES P 946 Exequiaf c incenfuf c 947 TERBRIBILIS M hic Parrhas. etiam Arusianus 948 VOLNERE (O corr. in V) P UULNERE Myc 949 poenas inimico ex sanguine Prisciani exempl. : ut XI 720

hoc dicens ferrum adverso sub pectore condit
fervidus. ast illi solvontur frigore membra
vitaque cum gemitu fugit indignata sub umbras.

VARIA LECTIO.

Bigot.

B EC

950

950 ADUERSO SUMPTORE CONDIT M adversum sub pectore condit 951 ILI P SOLVONTVR (0 post. corr. in V) P SOLUUN

TUR Myc

P. UERGILI MARONIS AENEIDOS || LIB. XII. EXPL. FELICITER M AENEIDOS LIB XII P PUBLII UIRGILII MARONIS eNeido2 LIBER XII EXPLICIT BMIN. m. rec. y EXPLICIT VLTIMVS LIBER VIRGILII QVI EST AENEIDOR DVODECIMVS (sequuntur versus Vergilii de nutrice sua quatuor et 'versus Sibille' 9, quos vide in prolegom.) c

P. VERGILI MARONIS

AVCTORES ET IMITATORES

COLLEGIT

Woldemarus Ribbeck.