Imágenes de página
PDF
ePub

que el casamiento tenia gran limitacion, como se dirá presto en su lugar.

En este concilio se hizo tambien, y se publicó, y así se pone en él, una regla de la fé católica en universal, y en particular contra el error de Prisciliano, que nunca se acababa del todo en España. Y concluido con esto el concilio, firman estos diez y nueve obispos, sin decirse de qué iglesias fuesen. Patrono, Marcelo, Afrodisio, Aliciano, Olimpio, Asturio, Lampadio, Sereno, Jocundo, Severo, Leona, Hilario, Floro, Leporio, Exuperancio, Aureliano, Eustoquio, otro Lampadio y Ortigio.

En todos los libros impresos ni en muchos ejemplares antiguos no hay mas desto deste concilio. Porque lo demás que hay impreso, es cosa clara ser de otro concilio muy diferente déste, y está cnjerto y entreme tido como remiendo en él: habiendo hecho esto gran dificultad, y puesto gran confusion á todos los que con diligencia no han advertido esta mezcla de los dos concilios, de la cual se tratará presto en su tiempo y lugar con buena claridad y manifestacion. Que ahora no quiero mas de poner aquí lo mucho mas que se halla deste concilio, lo cual de mas de ser cosa rara y excelente, servirá despues para quitar aquella dificultad y confusion.

En el real monasterio de san Lorenzo está ahora un libro muy antiguo, que fué del monasterio de San Millan de la Cogulla, y se escribió, á lo que en él parece, cerca de quinientos años ha para el rey don Alonso que ganó á Toledo, en pergamino, con letra gótica. Su título es. Decreta canonum præsulum Romanorum. Epístolas decretales de los Sumos Pontífices. Y por un breve prólogo, que está al principio, se tiene por cierto. ser ésta la recopilacion que san Isidoro hizo de las epístolas decretales de los papas; no habiendo mas allí de las que llegan hasta el tiempo del santo Autor. Al cabo deste libro hay algunas cosas, que son manifiestamente deste primer concilio de Toledo, como luego se entenderá. Está primero una regla de la fé cristiana en general de san Ambrosio, de quien despues adelante se hace mencion. Tras esto se sigue lo que yo aquí pondré en latin, por ser cosa nunca antes vista, y que por ser tan buena parte deste concilio, es muy digna de ser sabida y estimada. Está por cabeza este título de letras grandes mezclados los renglones de negro y colorado.

INCIPIUNT EXEMPLARIA PROFESSIONUM
IN CONCILIO TOLETANO CONTRA SE-
CTAM PRISCILLIANI ERA. CCCCXXXVIII.

Luego comienza desta manera (1)

Esto es lo que en aquel libro antiguo se halla, con lo

(1) Post habitum jam Concilium Kal. Septembribus, Tertio nonas Septembres post diversas cognitiones tunc ba bitas: sub die octavo Iduum Septembrium excerptæ sunt de plenariis gestis professiones domni Simphosi, et domni Dictinii, sanctæ memoriæ episcoporum, et domni sanctæ memoriæ Comari tunc presbyteri, quos inter reliquos habuerunt in Concilio Toletano de damnatione Prisciliani vel sectæ ejus in hunc modum. Post aliquanta et inter aliquanta eodem tempore acta, Dietinius Episcopus dixit. Audite me optimi Sacerdotes corrigite omnia, quia vobis correctio data est. Scriptum est enim: vobis datæ sunt claves regni cœlorum. Sedipeto à vobis, ut claves nobis Regni, non portæ aperiantur inferni. Hæc, si dignanini, omnia ante oculos pono. Hoc enim in ine reprehen. do, quod dixerim, unam Dei et hominis esse naturam. Item dixit. Ego non solum correctionem vestram rogo, sed

cual se tiene ya una gran parte y muy insigne deste primer concilio de Toledo. Por ella se entienden muchas cosas de grande importancia. Lo primero como el negocio de Prisciliano y su mala secta se trató delante

et omnem præsumptionem meam descriptis meis arguo atque condemno. Item dixit. Sic sensi, testis est Deus: si erravi, corrigite. Item dixit. Et Paulo ante dixi, et nunc iterum repeto. In priori comprehensione mea, et in principiis conversionis meæ, quæcumque conscripsi, omnia

me toto corde respuere. Item dixit. Excepto nomine Dei, omnia anathemo. Item dixit. Omnia quæ inveniuntur contra fidem, cum ipso authore condemno. Simphosius Episcopus dixit. Juxta quod paulo ante lectum est in membrana nescio qua, in qua dicebatur, filius innascibilis: hanc ego doctrinam, quæ aut duo principia discit, aut filium innascibilem, cum ipso auctore damno, qui scripsit. Item dixit. Ego sectam, quæ recitata est, damno cum auctore. Item dixit. Ego sectam malam, quæ recitata est, damno cum auctore. Item dixit. Date mihi cartulam, ipsis verbis condemno. Et cum accepisset cartulam, de scripto recitavit omnes libros hæreticos, et maxime Priscilliani doctrinam, juxta quod hodie lectum est, ubi innascibilem filium scripsisse dicitur, cum ipso auctore damno.

Camasius Presbyter dixit. Nemo dubitet me cum domno meo Episcopo sentire, et omnia damnare, quæ dǝmnavit: et nihil ejus præferre sapientiæ, nisi solum Deum. Atque ideo nolo me dubitetis aliud esse facturum, aliter ve sensurum, quam quod professus est. Ac proinde quomodo dixit Episcopus meus, quem sequor, quidquid ille damnabit et ego damno.

Era qua supra sub diem septimum Iduum Septembrium professiones sanctæ memoriæ Episcoporum domni Simphosi et domni Dictinii, et sanctæ memoriæ Comasi tune presbyteri. Comasius presbyter dixit. Non timeo frequenter dicere, quod semel dixissem ut gaudeam. Sequor auctoritatem episcopi mei: Simphosi sequor sapientiam senis. Sentio quod dixi. Si juvetis excartula relegam. Omnes id sequantur, qui voluerint vestro hærere consortio. Et Comasius presbyter ex cartula legit. Cum catholicam et Nicenam fidem sequamur omnes, et scriptura recitata sit, quam Danatus presbyter, ut legitur, ingessit, ubi Priscillianus innascibilem esse filium dixit: constat hoc contra Nicenam fidem esse dictum atque ideo Priscillianum hujus dicti auctorem cum ipsius dicti perversitate, et quos male condidit, libros cum ipso auctore condemno.

Simphosius Episcopus dixit. Si quos male condidit libros, cum ipso auctore condemno.

Quæ

Dictinius Episcopus dixit. Sequor sententiam domini mei, et patris mei, et genitoris et doctoris. cumque loquutus est, loquor. Nam scriptum legimus. Si quis vobis aliter evangelizaverit, præterquam quod evangelizatum est vobis, anathema sit. Et idcirco omnia quæ Priscillianus, aut male docuit, aut male scripsit, cum ipso auctore condemno.

Die qua supra. Exemplar diffinitiva sententiæ translatæ de gestis Episcopi dixerunt. Legatur scriptura sententiæ. Et legit. Et si diu deliberantibus verum post Cæsar Augustanum concilium, in quo sententia in certos quosque dicta fuerat, sola tamen una die præsente Simphosio, qui postmodum, declinando sententiam, præsens audire contempserat: arduum nobis esset audire jam dictos: literis tamen sanctæ memoriæ Ambrosii, quas post illud concilium ad nos miserat: ut si condemnassent, quæ perperam egerant, et implessent conditiones, quas præscriptas literæ continebant: reverterentur ad pacem (adde, qua sanctæ memoriæ Syricius Papa suasisset) magnam nos constat præstitisse pacientiam. Et si prius indictum in Toletana urbe concilium declinarant, ad quos illos evocaberamus: et audissemus cur non implessent conditiones, quas sibi ipsi, Sancto Ambrosio præsente et audiente, posuissent: patuit respondisse Simphosium, se à recitatione eorum, quæ dicebant martyres

rió el emperador Teodosio.

de san Ambrosio, segun en su lugar tambien se apun- | Ambrosio, siendo vivo cinco años atrás, cuando mutó. Con guardársele tanta reverencia, que aun en el concilio se remite en cosas á su sucesor san Simpliciano. Entendiéndose tambien como ya era muerto San

Tambien es cosa muy notable, como el concilio, muestra la debida sujecion al sumo pontífice, y espera su determinacion. Y aunque es cosa muy sabida como se debia esto hacer así por obligacion cristiana: mas no se hizo de aquí adelante en España por muchos años, como en los concilios siguientes parecerá, y allí se dará la razon por qué no se hacia.

Averiguase juntamene el dia, mes y año deste concilio, sin que de otra parte se pudiese tener tan entera certidumbre.

Tiénese asimismo de aquí noticia del concilio de Zaragoza que por este tiempo se hizo contra la herejía de Prisciliano. Algunos, como ya apuntamos, han querido decir, que es el que anda impreso entre los otros concilios de España ya mostré en su lugar como no habia razon para afirmarlo (1). Mas éste de que aquí se trata, y el otro de que la historia de Sulpicio Severo hace mencion en lo de Prisciliano, tengo por cierto es todo uno.

Lo que mucho es de estimar en esto que así se ha haIlado deste primer concilio de Toledo es el aclararse con ello manifiestamente y allanarse la dificultad que hasta ahora en él ha habido del otro concili) que cosieron con él ( 2 ).

Esto se verá muy claro cuando tratemos presto dél, con manifestarse por esta sentencia, que ahora se dió contra estos obispos, como aquel concilio se junto con éste, sin haber causa para ello, siendo muy diferente

y distinto. Yallí tambien se pondrá otra cosa muy buena tocante á aquel concilio, que tambien se halla en el mismo original antiguo.

recessisse. Ac debinc deceptum, tentumque per plurimos, secus aliqua gesisse reperimus, nullis libris apocriphis aut nobis scientiis, quas Priscillianus composuerat, involutum. Dictinium epistolis aliquantis pone lapsum, quas omnes sua professione conden.nans, correctionem petens, veniam postularet. Quem constat, ut Simphosius fecit, quæcumque contra fidem catholicam Priscillianus scripserat, cum ipso auctore damnasse. Cæterum extortum sibi de multitudine plebis probaret esse Simphosium, ut ordinaret Dictinium Episcopum, quem Sanctus Ambrosius decrevisset bonæ pacis locum tenere Presbyterii, non accipere honoris augmentum. Confitentur etiam illud, quod alios per diversas ecclesias ordinassent, quibus deerant Sacerdotes, habentes hanc fiduciam, quod cum illis propemodum totius Gallitiæ sentiret plebium multitudo. Ex quibus ordinatus est Paterous Braccarensis Ecclesiæ Episcopus. In hanc vocem confessionis Primus erupit, et sectam Priscilliani se scisse: sed factum episcopum liberatum se ab ea, lectione librorum Sancti Ambrosii esse juraret. Item Isonius nuper baptizatum se à Simphosio, et Episcopum factum hoc se tenere, quod in præsenti concilio Simphosius professus est, respondit. Vegetinus vero olim ante Cæsar Augustanum concilium Episcopum factus, similiter libros Priscilliani cum auctore damnaverat, ut de cæteris acta testantur. De quibus, qui consuluntur Episcopi, judicabunt. Herenas clericos suos sequi maluerat, qui sponte, nec interrogati Priscillianum catholicum, sanctum martyrem clamassent, atque ipse usque ad finem catholicum hunc esse dixisset, persequutionem ab Episcopis passum. Quo dicto omnes sanctos, jam plurimos quiescentes, aliquos in hac luce durantes suo judicio deduxerit in reatum: hunc cum his omnibus, tam suis clericis, quam diversis episcopis, hoc est Donato, Acurio, Emilio, qui ab eorum professionibus recedentes, maluisent sequi consortium perditorum: decernimus ad sacerdotio submovendum. Quem constaret etiam de reliquis verbis suis convictum per tres Episcopos multos quoque Presbyteros, sive Diaconos, cum perjurio fuisse mentitum. Vegetinum autem, in quem nulla specialiter dicta fuerat ante sententia: data professione, quam synodus accepit: statuimus communioni nostræ esse reddendum. Paternum, licet pro catholicæ fidei veritate et publicate hæresis errore, libenter amplexi, ecclesiam, in qua episcopus fuerat constitutus, tenere permisimus. Recepturi etiam in nostram communionem cum sedes Apostolica rescripserit. Reliqui, qui ex provintia Galletia ad concilium convenerant, et in Simphosii semper communione duraverant, accepta forma à concilio missa, si subscripserint: etiam ipsi in cœlestis pacis contemplatione consistat, expectantes pari exemplo, quid Papa, qui nunc est, quid Sanctus. Simplicianus Mediolanensis Episcopus, reliqui quæ ecclesiarum rescribant Sacerdotes. Si autem subscriptionem formæ, quam misimus, non dederint, ecclesias quas detinent, non retineant. Neque his communicent, qui reversi de synodo datis professio-gítimo deste rey. Mas yo lo tengo mas corregido y menibus ad suas ecclesias reverterunt. Sane Vegetinum soJum cum Paterno communicare decrevimus, Simphosius autem senex religiosus qui quæ egerit, supra scribimus, in ecclesia sua consistat circunspectior circa eos, quos ei reddemus, futurus: inde expectabit communionem, unde prius spem futuræ pacis acceperat. Quod observandum etiam Lictinio et Antexio esse decrebimus. Constituimus autem, ut priusquam illis per Papam, vel per Sanctum Simplicianum communio redditur, non episcopos, non præsbyteros, non diaconos ab illis ordinandos. Ut sciamus, si vel nunc sciant, sub hac conditione remissi, tandem synodicæ sententiæ præstare reverentiam. Meminerint autem fratres et Coepiscopi nostri enixe excubandum, nequis comnunione depulsus collectiones

Aunque en este concilio no se declara expresamente, se entiende con harta probabilidad, como Patrono era arzobispo de Toledo ahora, por ser el primero que se nombra y firma, y el que propuso lo que se habia de tratar, que verdaderamente fué presidir en el concilio, como metropolitano, que lo congregó en su iglesia. Juntando en fin el congregarse el concilio en Toledo, y el presidir en él Patrono, confirma del todo el ser entónces él arzobispo de allí. Quien escribe que fué arzobispo de Tarragona, y no de Toledo, no trae, ni tiene, ningun fundamento para probarlo, habiendo tan buenas razones para creerse lo contrario. Y así la santa Iglesia en el catálogo muy antiguo que tiene, lo pone por el primero de quien se tiene noticia. Este catálogo está en un librito pequeño, que se guarda en el sagrario de la santa Iglesia, donde yo lo he visto. Ha mas de trescientos años que se escribió: pues está señalado en él al principio, que se escribió en Toledo el año de nuestro Redentor mil y doscientos y cincuenta y tres, año primero del rey don Alonso el Sabio, y siendo electo arzobispo de Toledo el infante don Sancho, hermano le

jor proseguido: el catálogo de los arzobispos del libro muy antiguo de concilios que fué del monasterio de San Millan de la Cogulla, y ahora está en el real monasterio de San Lorenzo del Escorial, y ya he dicho dél y de su antigüedad. Deste original usaré en lo que adefaciat per mulierum domos, et apocripha quædam nala sunt, legant, ne communicantes his, pari societate teneantur. Quoniam quicumque has susceperint, certum est, eos etiam graviori sententia retinendos esse. Fratri autem nostro Ortygio ecclesias, de quibus pulsus fuerat, pronuntiavimus esse reddendas.

(1) En el lib. 10. c. 44. (2) En el c. 26 de este libro.

[graphic][merged small][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][ocr errors][ocr errors][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][merged small][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][ocr errors][subsumed][ocr errors][merged small][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][merged small][merged small][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][ocr errors][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][ocr errors][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][subsumed][merged small][subsumed][subsumed][merged small][subsumed]
« AnteriorContinuar »