Imágenes de página
PDF
ePub

avanti exacerbati contro la Chiesa di Roma congiungono la causa della fede, imo la sommergono in li loro affetti privati et invidie che hanno contra di Roma: Ma la plebe si correge ogni di per queste prediche et abbrusciamenti che si fanno et più se correggeranno per l' advento et quattrage. sima. Contro li altri spero che in questa dieta si darà rimedio con l'adiuto di Dio et la bontà di Cesare.

Ben supplico per l'amor di Dio, et così fanno tutti li orthodoxi, che si metta fine a tante reserve et dispense et derogationi de' concordati di Alemagna, compositioni et altre simili novelle. Praeterea che si metti freno ad certi che intriccano tutti li beneficii de Alemagna, non contenti che habbiano infiniti beneficii, perchè questi populi nominatim congiungono la materia di Lutero con quest' altre cose et ci fanno di grave danno in el principal che concerne la fede catholica, nè se curano di rinegar Dio per far vendetta di questa sopradette enormitadi, le quali ancora che creda non esser si grandi come loro le fanno, et io ad oculum saepe li demonstro, tuttavolta in questo tumulto si deve removerli ogni ansa et occasione de far le paccie.

Credo che costì si sapii assai de l' opera di questo Ario de captivitate babylonica, cujus supra feci mentionem, la qual per troppa sua tristezza et enormissina impietà molto fa al proposito nostro; io l'harrei mandata, ma perchè me ne adiuto assai, la retengo.

Altre opere in Alemano ha mandato fuora el predetto ribaldo contra la Bulla et non so che altre paccie, quali spero de brevi mandar a fuoco et fiamma quante più ne potrò haver.

Hutteno satyro ha fatto un commento sopra la Bulla pieno di virulentia contro N. S. Item quattro o sei epistole ad Caesarem et alios, in quibus de me loquitur multis in locis, suppresso tamen nomine, sumpta occasione dal breve scritto al Moguntino del quale hanne havuto copia inscio Cardinali per meggio (ut puto) delli occulti Lutherani che serveno a detto signor, de che non potrò far che non ne dica più de una parola.

Ha dato fuora et detto Hutteno ancora certi libri in rima et in prosa Alemannica, quales statim iudices ex Hutteni of ficina prodiisse. Lui è qui appresso ad meno di una giornata in un castello di Francesco Sichinghen, in specula di quello

Balan, Documenta Lutherana.

3

si tratta qui et per observar che via io farò al partir di questa dieta.

Gran respetto hanno di proceder alla captura di un suo nobile questi Todeschi, praeterea lui sta molto sul forte, ad tal che non potemo ancor far niente. Caesar omnino l' ha molto nel naso; in questa dieta vedrasi in ogni cosa far l'ultimo de potentia et darasi adviso.

Non mancano ribaldi et (si Deo placet) inimici nostri ancor in corte di Roma, li quali ogni cosa qua scriveno, et la Bulla fu prima impressa in Germania che publicata in Roma, imo nè costì nè qui si puol far o dir o scriver cosa alcuna che non si sapii più per via de Roma che de questi paesi, et quanto si puol comprehender quelli che advisano questoro di tale nuove sono huomini officiali in Roma, aut saltem loro servitori. A che inscitia è ridotto il mundo.

Io non spero se non bene di ogni cosa, ancor che tutto questo settentrione tumultui, ma besogna far li remedii che io scrivo, et molto al proposito sarebbe scriver al Nuncio che è in Anglia che de li facesse provisione, perchè, etiam per testimonio della Epistola di Erasmo già impressa quale per avanti N. S. vide, se intende che molti et grandi in Anglia favorisceno a Luther et questi impressori di Germania quando li facio occupar o abbrusciar questi tali libri, dicono che ben li spacciaranno per Anvers in Angliam; ma se ne expedimo della dieta vivi, spero ben scurtarli el camino per buona via. Tuttavolta omnino buono è scriver al Re Anglo al cardinale et al Nuncio antequam invalescat morbus.

13.

Leo X. Carolo V. Imperatori.

(Acta Wormat. fol. 67.)

(18. Jan. 1521.)

Carmo in Christo filio nostro Carolo Regi Catholico in Romanorum Imperatore electo Leo Papa X.

Chme in Christo fili noster salutem et apostolicam benedictionem. Alias Celsitudini tuae per litteras et nuntios nostros significavimus quod cum plures falsi ac haeretici errores in

inclyta Germaniae tuae natione auctore quodam Martino Luthero seminati et in libris impressis publice divulgati fuissent, ac nonnulli alii ab eodem Martino seditionis materiam querente seducti hujusmodi erroribus adhesissent, hique alios insuper ipsi excogitassent; Nos, quorum proprium officium est vineam Domini hujusmodi vepribus in ea nascentibus purgare, ac Dei Ecclesiae unitatem quantum in nobis est praeeunte semper Domino conservare ac periculis et offensionibus presertim latius et in complurium detrimentum manantibus obviare, re diligentissime prius cum consilio discussa, de fratrum nostrorum sententia errores ipsos partim falsos ac haereticos, partim vero a christiana pietate aberrantes et rectas ledentes conscientias iudicando damnavimus, ac ejusdem Martini libros dictos errores sed aliquod eorum in se continentes. Igitur comburi, ipsique Martino ut ab omni predicatione et disputatione abstineret, ac infra certum tunc expressum terminum libros ab sese editos combureret, erroresque in dictis libris contentos revocaret et de revocatione ipsa nos certiores faceret, vel ipse ad nos sub fide nostra de salvo conductu ei a nobis concesso veniret, precepimus atque mandavimus. Quibus mandatis nostris cum parere is contempsisset ac in falsa sua sententia pertinax esse quam saniori consilio obtemperare maluisset, Nos ipsum patientia nostra abutentem omnesque illi adhaerentes ejusque fautores et receptatores tanquam notorios et pertinaces hereticos fuisse et esse per quasdam litteras declaravimus, et ut premissa ad ipsius Martini et aliorum noticiam pervenire possent litteras nostras in alma urbe nostra certis in locis publicari fecimus, et per Germaniam quoque ope et auxilio ejusdem celsitudinis tuae publicari mandavimus, sperantes quod ipse Martinus hujus Sanctae Sedis mandatis obedire ac ejus determinationi de Sacrae Theologiae magistrorum et juris utriusque professorum consultatione et eorundem fratrum consilio et assensu factae acquiescerent in his que non solum a nobis sed et antea nobis necdum opinantibus, de majoris partis decreto a magistris universitatum Lovaniensis et Coloniensis pro orthodoxe fidei veritate conservanda damnata fuerunt, non sibi soli arroganter sed plurimorum sententiae credere et ipsos errores revocare et ad nostrum et ipsius Ecclesiae gremium redire tandem animum induceret; nuper autem ex Nuncio nostro intelleximus eandem celsitudinem tuam officium advocati Eccle

siae, cujus nobis ex sua in Imperatore electione sibi comparavit, in mandatorum nostrorum debita executione prestisisse, ac juxta spem nostram precipuum fidei catholicae defensorem se exhibuisse et quantum in ea fuit in nulla re defuisse quo ipse Martinus resipisceret et ad viam veritatis rediret, prout et nos nullum officium praetermisimus ut ejus animam Deo lucrifaceremus, ac pii more pastoris ovem perditam ad caulam reduceremus et filium prodigum benigne reciperemus, qui cum medicinam salutarem et paternam nostram monitionem spreverit, et non solum se emendaverit1) sed peiora prioribus fecerit et faciet indies, et premio et pena sibi per nos oblatis, penam potius quam premium habere, impiusque hereticus esse et membrum putridum fieri et a fidelium consortio excludi voluerit et plures alios ad nefariam sectam suam perduxerit suumque potius nomen per impietatem et pervicaciam) celebrari quam Dei gloria pie et humiliter se gerendo collaudari praeoptaverit; Nos ipsum aliosque cum eo quosdam ex quorum scriptis notorie nobis constitit ipsum Lutherum ac falsa ejus scripta eos fuisse imitatos, et alios in publicatione aliarum litterarum nominandos ac alios illis adherentes illorumque fautores et receptatores notorios hereticos esse declaravimus. Nunc vero quod reliquum est, attendentes quantum periculi catholicis omnibus imminere atque accidere posset si, quod absit, debita litterarum et sententiae declaratoriae nostrae hujusmodi executio diferretur, cujusve modi detrimentum succederet si mora quamvis parva interponeretur quo minus crescenti pesti ac morbo invalescenti occurreretur cum quod nostri officii erat id considerate ac diligenter per nos fuerit effectum, siquidem sacrae theologiae ac utriusque juris professoribus in consilium vocatis ac rebus omnibus una cum fratribus nostris diligenter excussis et examinatis, praefati Martini ejusque sequacium falsos ac damnabiles errores damnavimus eorumque auctores ipsos tanquam morbidas pecudes ne totum gregem corrumperent exclusimus ac censuras ac penas ecclesiasticas denunciavimus prius, deinde etiam infliximus adeo, ut nihil superesse videatur nisi ut quorum est haec potestas mandata, hi nostra executioni debitae mandari procurent, mente nostra revolventes neminem ex omnibus regibus ac principibus chri1) Fortasse,,se non emendaverit".

2) In ms. legitur provinciam sed erronee.

stianis esse ad quem magis quam ad celsitudinem tuam pertineat nobiscum pro catholicae fidei unitate laborare opportuneque providere, et quod veteres catholici imperatores tam e Graecia quam Germani non solum exilio et penis sed suis etiam sacratissimis legibus omnes a Catholicae religionis tramite deviantes hereticos censeri, ac ei hominum generi nihil ex rationibus nihil ex legibus commune cum caeteris, publicumque hoc crimen esse decrevere; quia quod in Religionem divinam committitur in omnes committi ac omnibus injuria inferri videtur, et eos qui talia presumerent in Romano solo commorandi non debere habere facultatem, quinimo nihil his reliquendum loci esse qui ipsis etiam elementis iniuriam facerent; nec solum hereticorum personas sed eorum libros ac monumenta persecuti, illa ignibus tradi mandaverunt, ne videlicet adeo facinorose perversitatis vestigia extarent aliqua sed flammis combusta penitus ex hujusmodi oculis et memoria tollerentur ac immaginem sceleris et sacrilegii magnitudinem par pena sequeretur. Haec nos clarae memor:ae praedecessorum tuorum facinora egregia plena sapientiae et verae pietatis, de quorum gloria nulla unquam aetas conticescet, nobis ante oculos proponentes ac cum tua celsitudine conferentes, spe certa sumus quos tu coelestis erga se beneficentiae donis vicisti eos etiam pietate in Deum et omni virtute Te superaturum. Quem enim unquam Deus sua mirabili providentia tam virenti aetate ad summum imperium vocavit, cui largius et in honore et in iuditio indulsit unquam? Quem majoribus et firmioribus surgere fundamentis et nisi ad amplissimam laudem sperandam voluit, accinxit te terrenae potestatis supremo gladio, quem frustra profecto fereres juxta Pauli Apostoli sententiam nisi eo uterere cum adversus infideles tum contra infidelibus multo deteriores haereticos. Hac ergo tuae magnitudinis, qua ut imperio ita pietate esse maxima debes, spe freti, tibique `in memoriam reducentes hanc primam esse oblatam occasionem declarandi quam tibi unitas et quies catholicae ecclesiae cordi sit, celsitudinem tuam hortamur in Domino et per viscera misericordiae Dei omnipotentis requirimus ut, eorumdem more praedecessorum tuorum qui Romanis Pontificibus praedecessoribus nostris in rebus dubiis ac periculosis semper astiterunt, velis tanquam princeps catholicus, et de quo omnia quae per te pro fidei catholicae exaltatione prestari possunt, nobis pro

« AnteriorContinuar »