Imágenes de página
PDF
ePub
[blocks in formation]
[blocks in formation]

LA DANZA DE LA MUERTE'.

DANÇA GENERAL.

PRÓLOGO EN LA TRASLADACION 2.

Aquí comiença la dança general en la qual tracta commo la muerte dise abisa a todas las criaturas que paren mientes en la breuiedad de su bida e que della mayor cabdal non sea fecho que ella meresçe. E asy me-mo les dise e requiere que bean e oyan bien lo que los sabios predicadores les disen e amonestan de cada dia, dando-les bueno e sano consejo que pugnien en faser buenas obras por que hayan conplido perdon de sus pecados. E luego syguiente mostrando por espiriencia lo que dise, llama e requiere a todos los estados del mundo que bengan de su buen grado o contra su boluntad començando dise ansy.

:

DISE LA MUERTE:

Yo so la muerte cierta a todas criaturas Que son y serán en el mundo durante, Demando y digo o omne por que curas De bida tan breue en punto pasante,

4 Conforme con el codice IV, 6, 21, de la Biblioteca del Escorial.-G. Ticknor al intentar la publicacion completa de la « Danza de la Muerte», en el Appendix H, número 2, página 459 del volumen u de su History of Spanish Literature, New York, 1849, cometió las inexactitudes siguientes:

Además de haber modernizado la ortografía antigua sin seguir casi nunca la del códice del Escorial, y además de olvidar una estrofa completa, variando en todas las palabras, imprimió: breredad por breuicdad, pugnen por pugnien, orbe por ome, magniesla por magnifiesta, morirá por morrá, jandre por landre, ser por seer, certinidad por cerlenidad, confiedes por fiedes, sois por soes, prirado por parado, vayais por vayaes, ny por e, y por e, fuistes por fezistes, sin ser por syn fazer, cardena por cardenal, fruta derredada por fruta deuedada, llebas por llieuas, súbditos por subdictos, pare por pase, segunt estas conviene dexar por segunt estas nucbas conuiene dexar, entona por cantona, mover por correr, pone por ponen, ay por asy, corcedes por correçedes, venta por renta, el mesmo le faré por el mesmo le fase, Non só sy lo oysles, yo só la que aprieta por non sé si lo oystes yo so la que apre ta, semifasol por remifasol, deja por dejame, arando la tierra por arando las tierras, temed por tened, duda por dubda, hyariendo de cobdo por yhyasiendo de cobdo, fuistes por fuestes, tornome a dessora por tomome a dessora, cerrades por cerradas, desierto por disierto, faria por fasia, averes por a veses, miniestredes por ministredes, avedes por aves, pago por poyo, que aun serán llegando por que se ban llegando, rraçones por rasones, garajado é ausar placer por gasajado e assas plaser, etc.

Hé aquí por que el colector de este tomo publicó en Paris, en 1856, una edicion completa y exacta de la Danza de la Muerte, pues puede decirse que verdaderamente aun no se conocia.

2 ¿Deberá suponerse que este prólogo le escribió en el códice el que copió en él la Danza, y que no se hallaba en otro códice que sirviese de original?

Pues non ay tan fuerte nin resio gigante
Que deste mi arco se puede anparar,
Conuiene que mueras quando lo tirar
Con esta mi frecha cruel traspasante.
Qué locura es esta tan magnifiesta
Que piensas tú omne, que el otro morrá,
E tu quedarás por ser bien compuesta
La tu complisyon e que durará.
Non eres cierto sy en punto berná
Sobre ty a dessora alguna corrupcion,
De landre o carbonco, o tal ynplisyon,
Porque el tu vil cuerpo se dessatará.

O piensas por ser mançebo baliente
O ninno de dias que a luenne estaré,
E fasta que liegues a biejo impotente
La mi venida me detardaré?
Abisate bien que yo llegaré

A ty a desora que non he cuydado,
Que tu seas mançebo o biejo cansado,
Que qual te fallare tal te leuaré.

La platica muestra seer pura berdad
Aquesto que digo syn otra fallençia,
La sancta escriptura con çertenidad,
Da sobre todo su firme sentencia,
A todos disiendo fased penitencia,
Que a morir abedes, non sabedes quando,
Sy non bed el frayre que está pedricando,
Mirad lo que dise de su grand sabiencia.

DISE EL PEDRICADOR:

Sennores honrrados, la sancta escriptura Demuestra e dise que todo omne nascido 3 Gostará la muerte maguer sea dura, Ca truxo al mundo vn solo bocado; Ca papa, o rey, o obispo sagrado, Cardenal, o duque é conde excelente, Oh emperador con toda su gente Que son en el mundo de morir han forçado.

BUENO E SANO CONSEJO.

Sennores, punad en faser buenas obras, Non vos fiedes en altos estados, Que non vos valdrán thesoros nin doblas A la muerte que tiene sus lasos parados. Gemid vuestras culpas, desid los pecados En quanto podades con satisfacion, Sy queredes aver complido perdon

De aquel que perdona los yerros pasados.

3 Deberia decir nado.

Fased lo que digo, non vos detardedes,
Que ya la muerte encomienza a hordenar
Vna dança esqiua de que non podedes,
Por cosa ninguna que sea escapar.
A la qual dise que quere leuar

A todos nosotros lançando sus redes :
Abrid las orejas que agora oyredes
De su charambela vn triste cantar.

DISE LA MUERTE.

A la dança mortal venit los nascidos Que en el mundo soes de qualquiera estado, El que non quisiere a fuerça e amidos Faserle he venir muy toste parado. Pues que ya el frayre bos ha pedricado Que todos bayaes a faser penitencia, El que non quisiere poner diligencia Por mi non puede ser mas esperado.

PRIMERAMENTE LLAMA A SU DANÇA A DOS DONSELLAS.

Esta mi dança traye de presente
Estas dos donsellas que bedes fermosas
Ellas vinieron de muy mala mente
Oyr mis canciones, que son dolorosas.
Mas non les baldrán flores e rosas
Nin las conposturas que poner solian,
De mi sy pudiesen partir-se querrian,
Mas non puede ser, que son mis esposas.
A estas e a todos por las aposturas
Daré fealdad la bida partida,
E desnudedad por las bestiduras,
Por syempre jamas muy triste aborrida;
E por los palacios daré por medida
Sepulcros escuros de dentro fedientes,
E por los manjares gusanos rroyentes
Que coman de dentro su carne podrida.

E porque el santo padre es muy alto sennor
Que en todo el mundo non ay su par,
E desta my dança será guiador,
Desnude su capa, comiençe á solar;
Non es ya tiempo de perdones dar,
Nin de celebrar en grande aparato,
Que yo le daré en breue mal rrato:
Dançad, padre santo, syn mas de-tardar.

DISE EL PADRE SANTO:

Ay de mi, triste, que cosa tan fuerte, A yo que tractaua tan grand prelasia, Aber de pasar agora la muerte E non me baler lo que dar solia. Beneficios, e bonrras e grand sennoría, Toue en el mundo pensando beuir, Pues de ti, muerte, non puedo fuyr, Bal me Ihesucristo e la birgen Maria.

DISE LA MUERTE:

Non bos enojedes, sennor padre santo, De andar en mi dança que tengo ordenada, Non vos baldrá el bermejo manto, De lo que fezistes abredes soldada. Non vos aprouecha echar la crusada,

▲ Por esquiva. 5 Por quiere.

Proueer de obispados nin dar beneficios, Aqui moriredes syn faser mas bollicios: Dançad imperante con cara pagada.

DISE EL EXPERADOR:

Que cosa es esta que a tan syn pauor Me lleua a su dança a fuerça syn grado, Creo que es la muerte que non ha dolor De ome que grande o cuytado.

Non ay ningund rrey nin duque csforçado
Que della me pueda agora defender,
Acorredme todos, mas non puede ser
Que ya tengo della todo el seso turbado.

DISE LA MUERTE:

Enperador muy grande en el mundo potente, Non vos cuytedes, ca non es tiempo tal, Que librar vos pueda inperio niu geute, Oro nin plata, nin otro metal. Aqui perderédes el buestro cabdal, Que athesorastes con grand tyrania, Fasiendo batallas de noche e de dia: Morid non curedes, benga el cardenal.

DISE EL CARDENAL:

Ay madre de Dios, nunca pensé ber Tal dança como esta a que me fasen yr, Querria sy pudiese la muerte estorçer, Non se donde vaya, comienço a thremer. Syempre trabajé noctar y escreuir Por dar beneficios a los mis criados, Agora mis miembros son todos toruados, Que pierdo la bista e non puedo oyr.

DISE LA MUERTE:

Reuerendo padre, bien vos abisé Que aqui abriades por fuerça allegar En esta mi dança, en que vos faré Agora ayna vn poco sudar. Pensastes el mundo por vos trastornar Por llegar a papa e ser soberano, Mas non lo seredes aqueste berano : Vos, rrey poderoso, venit a dançar.

DISE EL RREY:

Valia, valia, los mis caualleros, Yo non querria yr a tan baxa dança, Llegad vos con los ballesteros, Hanparad-me todos por fuerça de lança. Mas que es aquesto que veo en balança Acortarse mi vida e perder los sentidos, El coraçon se me quebra con grandes gemidos A dios mis basallos que muerte me trança.

DISE LA MUERTE:

Rey fuerte, tirano, que syempre rrobastes Todo vuestro rreyno o fenchistes el arca, De faser justicia muy poco curastes, Segunt es notorio por buestra comarca. Venit para mi, que yo so monarca, Que prenderé a vos e a otro mas alto, Llegat a la dança cortés en vn salto: En pos de vos benga luego el patriarca.

[blocks in formation]

Mas segunt me paresçe no es esta dellas,
Ca el thannedor trahe feo visaje.
Venid, camarero, desid a mi paje
Que traiga el cauallo, que quiero fuyr,
Que esta es la dança que disen morir:
Sy della escapo, thener me ban por saje.

DISE LA MUERTE:

Fuyr non conuiene al que ha de estar quedo,
Estad condestable, dexat el cauallo,
Andad en la dança alegre muy ledo,

Syn faser rruy do, ca yo bien me callo.
Mas verdad vos digo que al cantar del gallo
Seredes tornado de otra figura,

Alli perderedes vuestra fermosura:
Venit vos, obispo, a ser mi vasallo.

DISE EL ODISPO:

Mys manos aprieto, de mis ojos lloro, Por que soy venido a tanta tristura, Yo era abastado de plata y de oro, De nobles palaçios e mucha folgura. Agora la muerte con su mano dura Trabe-me en su dança medrosa sobejo, Parientes, amigos, poned-me consejo, Que pueda salir de tal angostura.

DISE LA MUERTE :

Obispo sagrado, que fuestes pastor,
De animas muchas por vuestro pecado,
A juysio yredes ante el redenptor,
E daredes cuenta de vuestro obispado.
Syempre anduuistes de gentes cargado,
En corte de rrey e fuera de ygrehia,
Mas yo gorsiré la vuestra pelleja:
Venit, cauallero, que estades armado.

DISE EL CAUALLERO:

A mi non paresçe ser cosa guisada Que dexe mis armas e vaya dançar A tal dança negra de llanto poblada, Que contra los biuos quisiste hordenar. Segunt estas nuebas, conuiene dexar Mercedes e tierras que gané del rrey : Pero a la fyn syn dubda non sey Qual es la carrera que abré de leuar.

DISE LA MUERTE:

Cauallero, noble, ardit e ligero,
Fased buen senblante en vuestra persona,
Non es aqui tiempo de contar dinero,
Oyd mi cancion porque modo cantona.
Aqui vos faré correr la athaona,

E despues veredes como ponen freno
A los de la banda que roban lo ageno:
Dançad, abad gordo, con vuestra corona.

DISE EL ABAD:

Maguer prouechoso so a los relijosos, De tal dança amigos yo non me contento, En mi celda auia manjares sabrosos, De yr non curaua comer a conuento.

381

« AnteriorContinuar »