Imágenes de página
PDF
ePub

A.

A AÑADIDA AL PRINCIPIO DE LA DICCIÓN.

Basis, abajo, como si dijésemos ad basim, porque la basa es el pié que sostiene la coluna, estátua ó cosa semejante; vespa, abispa; contingere, contecer, verbo anticuado, ahora acontecer; doler, adolecer; foedare, afear; galla, agalla; fellire, helear, anticuado, ahora ahelear; jejunium, ayuno; latratus, alarido; minacia, amenazas; nidulari, anidar; placare, aplacar; quiete, aquietar; rugare, arrugar; ferro, aferrar; tahona, hebreo, atahona; ululare, aullar; sulphur, azufre.

A QUITADA DEL PRINCIPIO.

Ars accipitraria, cetreria; adamante, diamante; avantgarde en frances, vanguardia en español.

A AÑADIDA EN MEDIO.

Alnus, álamo.

A QUITADA DEL MEDIO.

Andreas, Andrés.

A AÑADIDA AL FIN.

Hac, acá.

A MUDADA EN e.

Axis, ege; axundia, enjundia; abscondere, esconder; asparagi, espárragos; alacris et alacre, alegre cosa; de basio,

buscar el origen, unas veces sin partir el vocablo, otras partiéndole. Sin partirle, como en aliado, que viene de alligatus, mudada la t en d, y dada terminacion castellana, como en amado, barbado, cavado; partiéndole, como en linaje, que es lo mismo que linea generis, esto es, linea de la raza ó ralea, segun antiguamente la llamaban. Pero no se han de partir los vocablos indebidamente. Por eso el que quisiere averiguar la etimología de Algecira, no ha de rastrearla en las dos últimas sílabas, esto es, en ira, sino en gecira, voz árabe, que significa tierra aislada de agua, á cuyo nombre se pegó el artículo al. De Algecira, pues, viene el nombre de Alcira, villa del reino de Valencia, á la cual circuye el rio Júcar.

160 Cuando las letras radicales se hallan en dos lenguas, de las cuales pudo tomarse la voz, debe atribuirse á la que mejor exprese la propiedad de la significacion. Así la palabra investidura, derivada del verbo investir, no tiene su origen en el latino vestire, que significa vestir, sino en el aleman festen, que quiere decir confirmar, afirmar y establecer solemnemente el derecho de alguno, para que legítimamente pueda tomar posesion.

161 Últimamente, para proceder con más acierto, ténganse á la mano unos como cánones ó reglas generales de las letras que se suelen añadir, quitar ó mudar en el principio, medio ó fin de las dicciones al pasarlas de unas lenguas en otras, para que cuando se dude de la añadidura, quitamiento ó mudanza de alguna ó de muchas letras, se recurra á los cánones etimológicos, observando qué es lo que admite el genio de la lengua y qué no admite, qué sucede frecuentemente ó raras veces, por qué la certeza de unas etimologías ayuda mucho para la averiguacion de otras. Yo, como por diversion, he hecho algunas observaciones, las cuales propongo para que mis letores tengan ocasion de añadir las que faltaren.

A.

A AÑADIDA AL PRINCIPIO DE LA DICCION.

Basis, abajo, como si dijésemos ad basim, porque la basa es el pié que sostiene la coluna, estátua ó cosa semejante; vespa, abispa; contingere, contecer, verbo anticuado, ahora acontecer; doler, adolecer; foedare, afear; galla, agalla; fellire, helear, anticuado, ahora ahelear; jejunium, ayuno; latratus, alarido; minacia, amenazas; nidulari, anidar; placare, aplacar; quiete, aquietar; rugare, arrugar; ferro, aferrar; tahona, hebreo, atahona; ululare, aullar; sulphur, azufre.

A QUITADA DEL PRINCIPIO.

Ars accipitraria, cetreria; adamante, diamante; avantgarde en frances, vanguardia en español.

A AÑADIDA EN MEDIO.

Alnus, álamo.

A QUITADA DEL MEDIO.

Andreas, Andrés.

A AÑADIDA AL FIN.

Hac, acá.

A MUDADA EN €.

Aris, ege; axundia, enjundia; abscondere, esconder; asparagi, espárragos; alacris et alacre, alegre cosa; de basio,

beso; casaria, voz latino-bárbara, casería; ceraso, cereso; denario, dinero; facto, fecho; ahora hecho; granario, granero; latrina, letrina; mortario, mortero; tractu, trecho.

A MUDADA EN i.

Agnes, Inés; laterna, linterna.

A MUDADA EN 0.

De aseráculo, cerrojo; talpa, topo.

A MUDADA EN u.

De sensato, sesudo.

A MUDADA EN ai DIFTONGO.

Air, aire.

A MUDADA EN au DIFTONGO.

Capitale, caudal; ladauno, láudano.

A MUDADA EN uе DIFTONGO.

Crasso, grueso.

E DIFTONGO.

Æ DIFTONGO, QUEDANDO SOLAMENTE a.

Eramentum, arambre.

Æ DIFTONGO, QUEDANDO SOLAMENTE e.

Etas, edad; ædificare, edificar; Ægyptus, Egipto; œmulari, emular; ænigma, enigma; æquinotio, equinoccio; œrario, erario; æstivo, estio; Batis, Bétis; Cæsar, César; damonio, demonio, fax, facis, feces, vocablo anticuado,

ahora heces; læsione, lesion; Maandro, Meandro; padagogo, pedagogo; quæstione, cuestion; sæcularis et sæculare, cosa seglar; tæda, tea.

E DIFTONGO MUDADO EN i.

Equalis, igual; Æsopus, Isopo.

E DIFTONGO MUDADO EN EL DIFTONGO ie.

Equa, yegua; cacus, ciego; græcus, griego.

Erugine, orin.

Æ DIFTONGO MUDADO EN 0.

E DIFTONGO QUITADO DEL PRINCIPIO.

Egidius, Gil; Emilianus, Millan.

AU DIGTONGO PERDIENDO LA U.

Augurator, agorador, como decian ántes, ahora auguratore, agorero; Augusto, Agosto; Augustinus, Agustin; Dauro, Darro.

AU DIFTONGO MUDADO EN e.

Auscultare, escuchar, y de ahí escucha.

AU DIFTONGO MUDADO EN 0.

Auricula, oreja; autumno, otoño; auro, oro, 6x'xxg, brocal; cauda, cola; aurata, dorada; gaudere, gozar; laudare, loar; mauro, moro; paupere, pobre; rauco, ronco; tauro,

toro.

« AnteriorContinuar »