Non illæ cecidere vigent velut usque vigebant:
Non tamen invisi semper jactabit inulta
Progenies invisa patris, neque semper habenis
Laxatis adeo furet effrenata libido:
'Scilicet ara deûm seram violata reposcit
Usque adeo pænam, contemtum et numen, at ille
Incertas palpat manibus trepidantibus auras
Explorans, mæstamque trahit sine lumine vitam.
Necdum etiam fractusve animi victusve dolore
Censuram, ut perhibent, sumit, clarâque per annos
Quatuor illicitos retinet, ditione superbus.
Te censore, Appi, via quæ "regina viarum'
Gaudebat dici, tuto primum avia cursu
Italiæ lustrat, famâ passim ecce resultat
Terra tuâ, via nam
Capuæ conjungere Romam
Festinat medias, mirum! transvecta paludes.
Per te servus 11 aquam, per te media urbe viator
Fauce trahit gelidam, velut inter rura colonus :
Te tamen ante alios unum, Appi, fama superstes
Extulit ob mentem validam, quum membra ministri
Assidui ferrent tua dudum fluxa senectâ,
Non sine lætitiâ: quam torvum quisque senator
Servabat vultum, tibi quam pendebat ab ore!
Festæ ultro siluere dapes, obmutuit ultro
Lætitiæ strepitus, vocemque expectat; at ipse
Erigitur major, totumque in pectore robur
Colligit iratus: Cinean, dein ora resolvens,
Expulsumque jubet, bellumque precatur honestum.
Fœdera fracta cadunt, cives dant vocibus aures
Assiduis Appi faciles; gressu inde remotos
Carpit iter Cineas, nullo comitante, per agros.
9 The story is given in Livy IX. 29.
10 Appius Claudius intended to carry his road through the Pontine marshes to Capua, but he himself did not carry out his design.
11 By means of the Aqua Appia.
Nec vero noxas atque improba facta silebo
Degeneris 12 nati, qui non patris instar amorem
Jactabat patriæ dignum, neque callida sævo
Consilia in bello, frustra præsaga futuri
Illum fatidici monuere oracula vatis
Tot toties, pullique sacri sprevere paratos
Usque cibos, omen venturæ cladis, at irâ
Indomitâ motus vatis neque dicta moratur
Aversi Pulcher, pavidi neque murmura vulgi
Dum pullos fastu nimium tumefactus inani
In mare præcipitat medium mersosque tuetur,
13. Non sitient "clamans" etiam si alimenta recusant"
Attonitos auso tali tum accendere nautas
Conatur, mæstosque inter lætissimus ipse
Vela facit, Drepanoque atrâ sub nocte propinquans
Sulcat iter tacitum Pœnæque allabitur arci.
Luce novâ sed enim retro jam versa per æquor
Terga dat, en ductor retro triginta reducit.
Irritus ex illis, modo quæ centum ære secabant
Alta maris, claræ nautis remisque carinæ.
Illius at tandem sceleratam excepit acerba
Mors merito vitam, cum dudum in carcere languens Conderet ipse suo lethalem in pectore sicam.
Ast ego quid referam tot tantaque crimina gentis? Scilicet idem aderat cunctis furor, omnibus idem Contemtusque hominum semper semperque deorum. Non opus est scelerum Clodî incestæque sororis Immensam seriem memorare; ut luce Vesevi Terribili latis flammarum flumina rimis
12 Appius Claudius Pulcher commanded the fleet at Lilybæum. 249. B.C.
13 Cic. De Nat. Deorum II. 3.
14 It is generally supposed that he killed himself.
Undique desiliunt; fertur modo flammeus imber
In mare subjectum, modo vadit in arva ruitque
Equora per campi devastans omnia cursu ;
Sic Clodi rabiem sævi non ulla valebat
Sistere vis tantam, cæcum non ulla furorem.
Proh pudor! amplexus fædos, impune, sorores
Tres subeunt fratris, 15 diræ sacra mystica divæ
Nil violâsse pudet; fuso nil sanguine sacrum
Conspersisse forum toties, 16 "patriæque parentem '
Detrusisse ipsum? non sexus, non movet ætas ?
At tamen ipse ruit tandem cæsusque vicissim
Ecce " Bovillanas jam sanguine fædat arenas.
Jamque oritur 18 princeps quem primum ex stirpe nefandâ
Bella juvant dextrâque agitans Bellona flagellum.
En ubi cæruleis obstat Campania ponti
Fluctibus, Italiam contrà, jacet insula parvis
Finibus inclusa, Oceani pulcherrima proles.
Hic maris innumeri liquido, sub sole, cachinni
Murmure ludebant, tremulâque in luce nitebant
Per placidam noctem, flores sine more venire
Aspiceres, montisque cavis se extendere rimis.
Scilicet huc late Deus huc bona sola benignâ
Contulit ipse manu: certe illis dona dedisti
Quæ sibi fixa forent, nullo morerentur in ævo!
Ah tenues hominum mentes, ah pectora vana,
Omnia depereunt rapide mutantia in horas !
O ubi qui quondam mulcebant æthera cantus Vespere pastoris quum grata sonaret arundo?
15 The mysteries of the Bona Dea
Of Freela Samson Agoniste, Prot. 1852
17 Clodius' dead body lay exposed on the road till Sextus Tædius, a senator, found it.
18 Tiberius was the first of the Claudian race who was distinguished in war. NIEBUHR.
Ridet adhuc tellus, ridet mare, nec sine risu
Desiliunt latices, cur non humana resultant
Pectora lætitiâ simili, cur murmur in auras
Flebile per Capreas surgit ruptæque querelæ ?
Ah scelerata domus restat; gens Claudia recti
Nescia, per longum metuit mutarier ævum.
Sævit adhuc princeps, iræ non sufficit orbis
Roma caput magni, parvæ usque recurrit imago
Insulæ in Oceano, cupidosque allectat ocellos.
Nec sine cæde furit; testor fumantia tabo
Arva, peremptorum tantos ego testor acervos.
Non mora, non requies, sæpe hinc de 19
rupe revinctos
Dejicit immeritos, sæpe hic suprema parantur
Supplicia, injustique manent pia facta dolores.
En superincumbens hæret pascitque cruore
Ipse oculos princeps; modo quaque armenta per herbam Errabant viridem, lætus deserta tuetur,
Et denudatis albentes ossibus agros :
Sanguine Roma madet, per te quoque sanguine Tibris
Volvit aquas lugubre rubens, quot sparsa per undas
Corpora comparent inhumataque membra viorum!
O ubi finis erit? rabiem nunquamne repleri
Cæde sines? Nunc o tandem dux sæve cruorem
Ad plenum bibe: te forsan satiasse juvabit.
Transiit hora brevis, tandem ruis ipse vicissim.
Pænas tu, merito, pænas, scelerate, dedisti,
Debita fata luis: quam consonus, improbe, finis
Principio! gentis signa haud incerta ruentis
Ipse ruens monstras: tandem at recidiva vigorem
Insula, te exstincto, recipit, castoque rubore
Per medias floret lacrymas dulcissima ridens!
The rock whence Tiberius hurled the victims of his cruelty is still shown.
|