leedt te zijn dat ick van de proceduren des kerckenraets ende der kerckendienaeren in mijne sake van den beginne totten eynde toe gehouden anders als wel hebbe gesproken, alsoo ik daerinne niet te bestraffen en hebbe. Ende alsoo ick dese bekentenisse ende verclaringe hebbe gedaen ende als noch doe vrijwilligh end' onbedwongen, gelijck ickt in mijn gemoet voor den Heere gevoele, bidde ick de Broeders al 'tgene voorsz., mij om Christi wille te willen te vergeven end' alles ten beste houden, onder belofte, die ik doe mits desen, van mij in alle eenicheyt met de Broeders voorn. te houden, end' alle christelijke gemeynschap met deselve ende dese kercke te onderhouden. Gedaen desen 12 December 1610. End twas onderteekent ANDRIES HENDRICKSZ. E. Naerdemael men meer ende meer verneemt dat sommige Lidmaten deser kercke haer seere bemoijen mette differenten in Holland geresen over eenige Leerpoincten, end de kerckendienaeren alhier (die sonder roem gesproken tot noch toe het Evangelium Jesu Christi in dese gemeynte hebben gepredickt in alle oprechticheijt ende vrede, nae de mate der gaven hun van den Heere verleent) door sommigen ofte twistgiericheijd ofte onverstand mede in dese differenten werden getogen tegen haeren danck, oock soo verre dat sij gesuspecteert werden van te willen in dese kercke in te voeren eenige valsche end nieuwe leeringe. Dienvolgende hun oock verscheyden dingen worden naegeseyt, van den eenen datse de eewige praedestinatie Gods verlochenen, van den anderen dat sij gevoelen dat God sommige menschen ter verdoemenisse geschapen, offte sonder aensien van sonden ter eeuwiger verdoemenisse soude verordineert hebben, welcke beyde gevoelen, hoewel sij tegens malcanderen strijden ende t'saemen niet staen en connen, evenwel gestroyt ende bij eenige voor gewend worden, als offt sij daer wt genoechsaem oorsaecke hadden de gemeynschap deser kercken te verlaeten, ende hun tot affsonderinge te begeven, een saecke die seer verre siet, den voorn. kerckendienaeren seer hard ende droevich valt ende dese kercke lichtelijcken in een nieuwe scheuringe werpen, jae den onderganck derselver in gevaerlijcke tijden soude mogen (dat Godt verhoede) veroorsaecken; neffens dat altemet hier ende daer eenige murmelingen worden gehoort van dat de voorn. kerckendienaeren eenig ander gevoelen van de Confessie ende Catechismo der Nederlandscher kercken souden hebben dan het behoort. Soo ist dat deselve kerckendienaeren alle te gelijck ende eendrachtelijck goet gevonden hebben dit alles den kerckenraet vrijwillichlijc sonder yemants aenporringe te openbaeren ende rondelijck te ontdekken, doende daer nevens als inde tegenwoordicheijt ende voor de oogen Gods dese naevolgende verclaeringen. Ten eersten dat sij hun altijt gehouden hebben geduerende desen haeren dienst end noch blijven houden door des Heeren genade, in alles wat de Leere der salicheijt, den Godsdienst ende 't godvruchtige leven aengaet, an Gods heylige woort ind Prophetische ende Apostolische schriften wt gedruckt, t'selve houdende voor den eenigen regel ende richtsnoer van alles dat een Christenmensch nodich is te gelooven ende te doen om salich te worden. Ten tweeden dat sij hun in beyden voornoemde stucken hun opt stuck van de praedestinatie naegeseijt, ontschuldig kennen, verclarende dat sij Gods eewige praedestinatie niet en loochenen, ende evenwel niet en gevoelen veel weyniger leeren dat God ijemant tot de verdoemenisse geschapen, ofte ter eewiger verdoemenisse sonder aensien van sonde off ongeloove verordineert soude hebben. Seggende voorts rondelijcken (sonder hun int minste met de Hollandsche differenten te bemoeijen off ijemant met dese haere verclaeringe te willen praejudiceren offte in eeniger manieren verkorten) dat sij inde materie van de praedestinatie metten aancleven van dien soo hooch niet en vliegen als wel sommige doen; maer stellen haer te vreden in aller eenvoudicheijt ende oprechticheijt nae des Heeren woort te leeren: dat God van eewicheijd na sijn welbehagen gegrondt in onsen Heeren Jesu Christo ter eewiger salicheijt verordineert ende wtvercoren heeft alle end ieder van de gene die door zijne onverdiende genade inden selven onsen Heere Jesum Christum gelooven ende inden selven geloove ten eynde toe volherden souden, ende daer tegen ter verdoemenisse verordineert ende verworpen heeft alle end een ijder van de gene die sijne genade verachten, haer der selver onweerdich maecken, niet gelooven ende int selve ongeloove volharden souden nae 't woord der H. Schrifft Johan. 3:36: Soo wie in den Soon gelooft die heeft het eewig leven ende wie den Soone ongehoorsaem is die en sal het leven niet sien, maer de toorne Gods blijft op hem; item Matth. 24:13: wie volstandich blijft ten eynde toe die sal salich worden. over Dese eenvoudige schriftuerlijcke leere, die 't besluydt van de praedestinatie ende 't wtvoeren van dien volcomelijck over een brengt, ende bij allen Evangelischen niemant wtgesondert voor warachtich bekent, aengenomen, ende mette harmonie der belijdenisse des gelooffs aller Evangelischer gereformeerder kercken van Europa (hoewel eenige weynige wat hoger gaen) seer wel een stemt, houden wij in dit stuck genoechsaem ter salicheijd, sonder dattet nodich zij voor den gemeijnen Christenen de heymelicheijd Gods scherper t'ondersoeken, daer wt men dickwils heeft sien spruyten groote sorchloosheijt des levens bij den eenen, desperatie ende waenhope bij den anderen; neffens dat men sich daer mede inwickelt in vele inextricable disputen ende den vijanden der reformatie oorsake geeft deselve te lasteren. Niet dat wij tvorder ondersoeck deser sake teenemael verwerpen, wanneert met eerbiedinge ende nae behooren geschiet, maer houden dat sulcks beter dient te geschieden in de Schole onder de geleerden als op den predickstoel voor den eenvoudigen, daer doch soo hoge disputen ende strijden weijnich stichtinge geven ter godsalicheijt, houden oock dat men alsoo van dit stuck leerende den rechten middelwech hout tusschen de voorstanders vanden Pelagiaenschen vrijen wille end andere, die tot eene bijcans stooysche off manicheische onmijdelijcke nootwendicheijt lichtelijck komen te vervallen. Want aldus den geheelen oorspronck ende 't vervolch vant salichmakende goet dat in den mensche is alleen de voorcomende ende medewerckende genade Gods in Christo toegeschreven ende den mensche evenwel den stocken ende blocken (als off sij de selve genade niet en souden connen tegenstaen, verwaerloosen ende verwerpen) niet gelijck gemaect en wort. Tbehoort oock soo, want deselve mond onses Salichmakers die gesproken heeft Johan. 6: dat niemand tot hem kan comen ten sij hem de Vader trecke, heeft oock gesproken end dat al op de selve plaetse, dat die tot hem comt, die van den Vader gehoort ende geleert heeft, gelijck men oock doorgaens in de H. Schrifture leest, dat God de Heer zijnen geest geven ende zijnen wille openbaeren wil den genen die eens gebroken geests zijn, heur vruchten ende vresen voor zijnen woorde. Wanneer men oock veel hoger soude willen gaen ende van dese materie spreken end leeren soo eenige hun laeten verluyden, en sien de voorn. kerckendienaeren niet, hoe sij 't selve souden konnen doen sonder toe te staen dingen, die sonder groote argernis ende ontstichtinge niet en souden toegestaen veel min geleert worden: als namelijck dat Godt veele menschen tot gelove ende bekeringe roept door 't woord des H. Evangeliums, dien hij niet van meyninge is het gelooven. ende bekeringe te geven, ofte de gaven ende crachten die sij daer toe van node hebben mede te deylen: twelck soude luyden als off Godt metten sodanigen niet in ernst tot haerder salicheijt ('t welcke een lastering waer te dencken) en handelde. Gelijck oock dat het meerder genade soude schijnen te wesen voor den Turcken ende Heydenen dat hun het Evangelium niet en word vercondicht, als soodanige Christenen, wanneer het hun werd vercondicht, overmids God desen niet en wil geven de genade die hun nodich is, omme 't selve met waeren gelooven te omhelsen, ende evenwel hun het hooren toerekent tot eene veel swaerder verdoemenisse, als off sij verstoten hadden 't geen sij doch niet conden aennemen, ende off hun het Evangelium waere gepredickt tot beneminge van onschult der sonde van ongelooff, die sij nochtans bij gebreck van genade nodich om te geloven niet conden beteren. Boven alle twelk sij oock souden moeten toestaen dat selver tusschen de cleyne kinderkens der Christenen ende gelovigen van God almachtich een sodanich onderscheijt soude gemaect zijn nae sijne eeuwige praedestinatie, dat Hij aen velen van de selve de vergevinge der sonden door den H. Doop soude laten versegelen, die hij hun evenwel in der eewicheijt niet soude willen geven; soo dat niemand sekerlijck soude connen geloven van sijn kind, oock nae het ontfangen van den H. Doop, dat het in Jesu Christo geheylicht ende dien volgende in sijn kindsheijt stervende salich is. Met alle welcke meyninge den geheelen kerckendienst, bestaende in de predicatie des H. Evangeliums, Christelijcke gebeden, gebruyck der H. Sacramenten, end oeffeningen der Christelijcker discipline, genoechsaem illusoir ende vruchteloos gemaect soude werden. Sonder dat sij kerckendienaeren eenige bestendige antwoort ende solutie wt Gods woord souden weten te geven dengenen die hun de voorsz. ende andere meer sware ongerijmtheijden souden willen tegen werpen. Verclaeren voorts ten derden ende ten laetsten, dat sij soo veele de confessie aengaet, noyt van meyninge en sijn geweest, of oock noch en zijn yet daertegen te leeren, maer willen hun van herten geerne an de gronden der salicheijt daer inne vervatet houden, gelijck sij oock tot noch toe gedaen hebben, tselve mede verclaerende van den Catechismo, dien sij nae ordre deser kercken leeren: sonder evenwel aen alle woorden ende allegatien derselver willen gebonden syn, alsoo deselve schriften kerckelijcke schriften zijn, bij menschen gemaect, daer aen men niemant en mach noch en can binden voorder dan voor sooveel die met Gods woort over een komen: gelijck dan oock de kercken welckers schriften het sijn hun altijd der vrijheijd behouden hebben, om deselve nae den woorde Gods daer het noodich mochte bevonden worden te verbeteren. Hun voorts houdende aen de resolutie bij de Mog. Heeren Staten deser provintie eerst ende bij de Hooge Mog. heeren Staten Generael daer nae genomen over de revisie der selver schriften, omme dien volgende een yeder zijn volle vrijheijd te laeten ende oock selve te genieten, van in behoorlijcke maniere, tijdt ende plaetse hun bedencken daer op in te brengen, indien sij eenige hadden. Gelijck sij oock in alles wat de regeringe der kercken off kerckenordeninge aengaet van herten genegen sijn alle eenicheijt mette nabuerkercken te houden, sooveel in haer vermogen is ende de stichtinge deser gemeynte kan lijden, ter tijdt toe daerin off bij de H.H. Staten Generael offte de H.H Staten van dese provincie anders en behoorlijck sal wesen versien. Begeerende ende versoeckende aen haer Medebroederen end Ouderlingen van de Kerckenraet, dat hun gelieve dat se hare ten noot gedaene verclaeringe niet alleene ten beste te duyden, maer oock rondelijck daerop te openen wat gevoelen sij van dese verclaringe hebben, namelijck off haer E.E. daer yet tegens hebben off deselve volcomelijck toestemmen ende approberen, in meyninge van de voorn. kerckendienaeren daerin te helpen mayntieneeren ende hanthaven nae haer ampt ende vermogen, ten eynde de voorsz. kerckendienaeren sulcx verstaende mogen weten waer nae hun in haere bedieninge voortaen te reguleren. De Ouderlingen alle soo tegenwoordich in dienst zijnde als die lest in dienst geweest en tot dese expresselijck geconvoceert |