Imágenes de página
PDF
ePub

DEOCTO

PARTIUM ORATIONIS

CONSTRUCTIONE.

AUTHORE BARTHOLOM ÆO BRAVO,
à Societare 1 ESV.

ADDITÆ SUNT IN HAC ULTIMA
edictione, Præpofitionum significationes, Kalenda, Or-
tographia, Numeraliaquè nomina, & brevitatis caufa,
nec Authorum loca, nec omnes semper verborum fig.
nificationes apponuntur, fed quæ ad regulam
explicandam visæ funt ne
ceffariæ.

Anno

1743

IHIS

CUM PRIVILEGIO.

VALLISOLETI: Ex Typographia Regia apud Viduam
IOSEPHI A RUEDAS

T

SUMA DEL PRIVILEGIO,

Lene Privilegio Doña Manuela de Arenas, viud da de Jofeph de Rueda, Impressor que fue dela Real Chancilleria de Valladolid, para poder impri mirun Libro de Gramatica, intitulado: Deoño partium orationis constructione, compuesto por el Padre Bartholome Bravo, de la Compañia de Jesus, como mas largamente consta de su original, à que me refiero.

FEE DE ERRATAS.

Este Libro intitulado: De ofto partium or a tionis constructione, concuerda con su original. Madrid, y Marzo à 20. de 1709. años.

Don Jacinto del Rio
y Cor tido,

Corrector Ceneral por su Magestad.

SUMA DE LA TASSA.

Assaron los Señores del Consejo Real este Lia bro, intitulado: De octopartium orationis conftructione, à seis maravedis cada pliego, como mas largamente consta de su original, à que me refiro.

DE

P

as

DE OCTO PARTIUM ORATIONIS.

S

6

constructione.

3

XINTAXIS Grate, Latinè constructio, est recta partium orationis inter se compofitio. Partes verò orationis funt Nomen Pronomen, Ver. bum, Participium, Prapofitio, Adverbium;interjectio, Conjunctio. De quibus fingulis agen

dum nobis eft, ac primum de Verbo.

Verbum eft duplex: Personale, quod numeros certos, من personas habet, ut Amo, Lego; impersonale, quod tertias tansum personas habet, ut Pudet Tædet

Verbum personale finiti modi antecedit nominativus apersè, vel ocultè, ciuftem numeri, & persona, Cic. Si vales benè eft ; ego quidem vales.

Admonitio,

Voces copulatæ sæpiùs plurale desiderant. Cic. Hic nobifcum funt Niceas, & Valerius: interdum fingulari contentæ funt. Idem de Senect. Mens, & ratio, & conGlium in senibus est.

Poœtæ plurali aliquando utuntur intercedentepræ positione cum Virg. Remo cum frater quirinus iuradebuns. Ideft, quirinus, & remus frater iura dabunt.

Oratores verò fingulari. Cic. Marcus Fluvius cum liberis occifusest.

Verbum personale nobiliorem personam fequitur. Prima nobilior est quam secunda, fecunda tertiæ ante. ponitur. Cic. Si tu, & Iulia, lux nostra valetis; ego, & fuavissimus Cicero valemus,

[ocr errors]

Prima, & fecunda persona ferè nunquam expli. cantur;nisi distinctionis gratia.Cic. Egocapitis meiperiru lo patriamlaboravi, vos liberi:esse sine periculo non curabitise

Aut cum plus significamus, quam dicimus. Cic. Tu

A2

inuo

innocentior, quam Metellus? Idem. Tu me vincis? Quid tu homunculus, & ignavus! Hombrecillo cobarde?

2

Ponitur infinitivus, vel oratio aliqua loco no minativi, ut Ludere est gratum pueris. Horat.Vt,quod non studes efficit, ut minus doctus evadasa 3 In his verbis: Pluit, Ningit, Grandinat, Tonat, Fluminat, Corrufcat, Rorat, Lucefcit, Vefperafcit, Advesperascies non exprimitur persona agens, in quibus Grammati corum vulgus, cum Græcorum, tum Latinorum, no minativum (Deus) vult subaudiri.

Plug reperitur aliquando cum nominativo præce dente. Stat. Saxa pluunt.

4 Sunt & alia quædam verba, in quibus nominati vus intelligitur, ut Aiunt, Ferunt, Dicunt, Narrant, Pra dicant, quæ vocant Grammatici verba hominú Cic.Lolium, ut aiunt, facile crefcit, la mala yerva, dicen, que cre cemucho.Ter. Ita pradicant.Cic Xenophontis vore Musas quasi locuras ferunt. In quibus nominativus (homines) intelligitur.

Verbi personalis quinque funt genera, Activum, Pastivum, Neutrum, Deponens, & Commune.

De conftructione verbi activi.

Activum verbun est, quod in O finitur, & habet passivam in Or, cuius sex sunt species.

Prima Species.

Verba, que uno accufativo content a funt, huius funt speciei,

ut Amo, Laudo, Cis, in eo me valdè amo.

Secunda Species.

Huiu sfunt species verba, que poft accusativum, geniti

vum postulant, ca funt verba indicij, & aftimationis.

De verb's iudicij.

Verba, accusandi, abfolvendi, damnandi, preter accufati

vum genitivum admittunt, qui pœnam, crimen vè fignificet.

Cie

Cic. nonintelliges, quos homines fummi fceleris arguasi
Obfervatio.

2

Hæc potissimùm funt verba, quæ ad iudicium per tinent, Accufo, Accerfo, l. Arcefo, Arguo, Alligo, Aftringo, Coarguo, Defero, Incuso, infame, Infimulo, rostulo, abjolvo, Damnd, Condemno, Convinco Que omnia præter acufati vum, genitivum penæ,l, criminis, certi, aut incertiad mittunt de quibus tingulis distinctè infra agitur.

Genitivi pænæ funt capitis, exilij, verborum, dupli. ci Certi criminis, ut furti, facrilegij, cædis, parricidij, &c. Incerti, ut peccati, maleficij sceleris, facinoris, &c. Genitivus tantum præter accufativum.

۱

Criminis.

Accerfo, five arcefo, Convinco, Coarguo, Intuso, Infamo, infimulo, levitatis amicum.

Explicatio Verborum.

Accerfo, L. Arceso, llamar, y asufar, vos ambitus, de
Joborno. Cic.

Convinco, convencer, probar, aliquem amentiæ, de loco.
Coarguo, acufar, convencer, illú avaritię de avariento.Co
Incuso, dar quexa, te probri, de palabra afreniofa. Plaut.
Infamo, infumar, Antonium parricidij, qus matò asu
padre. Cic.

Infimulo, motejar, acufar, Verrem audatiæ, de atrevidod
Genitivus, qui crimen fignificat, etiam in ablativum cum
prapofitione, de, mutari potest, maximè cum his verbis.

Accuso, Abfolvo, Apello, cum Defero, Damno, Arguon
Poftulo, Condemno, de cade Milonem.
Explicatio.

Accuso, acusar, aliquem capitis de negligencia. Cic.
Absolvo (acabar, opus,) dar por libre, aliquem iniuria
rum, à l. de peccato, l. suspitione. Cic. Liv.
Apello solo ablativo) llamar, asufar, aliquem de prodid

tione, de traidor Cics

[ocr errors]

1

« AnteriorContinuar »